Johann Roppens rektorblogg (2015-2023)

Dei siste dagane har det kome tre viktige bidrag til politikkområdet rekruttering og karrierebygging for høgskular, universitet og andre forskingsinstitusjonar. To av bidraga kjem frå Universitets- og høgskulerådet (UHR) og ein frå Kunnskapsdepartementet (KD). Dei tre dokumenta har naturlegvis ulik status og tidshorisont – og overlappar også kvarandre til ein viss grad, men alle kan reknast som oppfølging av Underdal-utvalet sin rapport frå mai 2018: Stillingsstruktur ved universiteter og høyskoler.

Dette er dei tre dokumenta:

• UHR: En helhetlig stillingsstruktur i akademia – rapport fra Stillingsstrukturutvalget
• KD: Strategi for forskerrekruttering og karriereutvikling
• UHR: Rettleiar for vurdering i akademiske karriereløp

Dokumenta er delvis overlappande, men det kan vere lettare å sjå samanhengen mellom dei i ei slags logisk rekkefølgje

UHR: En helhetlig stillingsstruktur i akademia – rapport fra Stillingsstrukturutvalget

Høyringsfristen er 23. august.

Det er særleg to framlegg som eg trur mange på Høgskulen i Volda har klare meiningar om:

Det første er ph.d. eller tilsvarande «normalt» skal vere krav for tilsetting på høgskular og universitet. Rett nok står det også i rapporten at for somme stillingstypar vil det vere unntak for ph.d.-grad: «herunder for undervisere og praksisveiledere i profesjonsfagene». Kva som ligg i profesjonsfag er ikkje så godt å seie.

Denne merknaden bør ikkje bli borte i den vidare behandlinga av framlegga. Skal ein ha praksisnære profesjonsutdanningar så er ein avhengig av å rekruttere tilsette med erfaring frå praksisfeltet, yrkeslivet. Og vi er ikkje der i Noreg i dag at det er overflod av tilsette med ph.d. i skulen, i sosialtenesta eller i medieredaksjonar.

Eit ferskt døme frå Nord Universitet understrekar dette dilemmaet.

For Høgskulen i Volda ville eit krav om ph.d.som inngangsstilling frå i morgon av truleg føre til at vi måtte stenge butikken. Over 25 år har vi auka andelen førstekompetente frå ca. 25 prosent til over 50 prosent av alle faglege årsverk, men vi har eit stykke igjen før vi når opp til kompetansenivået som universiteta hadde for 25 år sidan.  Forskingsmidlar, doktorgradsutdanning og flyttestraumar går i retning av dei største byane i landet og slike absolutte kompetansekrav vil skunde på ei slik utvikling. Som utvalet truleg har forstått vil kravet om ph.d. også kunne gjere det vanskelegare å oppfylle ambisjonane om betra arbeidslivsrelevans. Så eg kan vere samd i at det er eit mål å arbeide mot at fleire bør ha eller få ph.d., og det er også derfor Høgskulen i Volda har ein fellesgrad, ph.d. I Helse- og sosialfag i samarbeid med Høgskolen i Molde og arbeider for å få på plass ein eigen ph.d.

Det er kanskje ikkje vårens vakraste eventyr eller den aller mest spenstige tittelen: Tilstandsrapport for høyere utdanning 2021. Her er det 132 sider med telling av det aller meste i høgare utdanning – og med meir detaljerte tabellar på nettsider kopla til rapporten.

DIKU: Krevende veg mot livslang læring (Tilstandsrapporten for 2020)

Regjeringa: Rekordmange studenter ved universiteter og høgskoler

Men for mange av oss som er leiarar i høgare utdanning er dette obligatorisk – og viktig lesnad. Det kan kanskje minne litt om NM i akademia. Har vår institusjon framgang eller tilbakegang i publisering? Kva kan vi løfte fram som er særleg positivt for vår institusjon? Eller når statistikken går feil veg: Kunne det eigentleg ha gått mykje verre? Og kan vi skulde litt eller mykje på korona? Så har eg då også omtala Tilstandsrapporten i denne bloggen også fleire gonger tidlegare, og i fjor vart overskrifta slik:

2020: Voldastudentane er best på fullføring av bachelor

For dei som leitar etter Høgskulen i Volda i tabellane i 2021, så har rapportskrivarane teke i bruk forkortinga «HVO». Det er eg godt nøgd med. I rapporten for 2020 og tidelgare år har vi vorte omtala som «Hivo», men det er vel i praksis nesten berre i Tilstandsrapporten at akkurat den forkortinga dukkar opp, så det er bra at DIKU har teke i bruk «HVO».

På kvart styremøte gjev rektor ei kort orientering om ting som har skjedd og skjer og som styret bør kjenne til. Desse orienteringane vert også lagt ut på rektorbloggen.

I tillegg til denne orienteringa er det mange andre kanalar til informasjon om aktuelle saker ved Høgskulen i Volda. Rektor skriv også eit nyhendebrev som vert send til alle tilsette, til media og andre interesserte. Nyhendebreva er tilgjengelege på nettsidene våre.

Hovudpunkta i orienteringa i dette møtet er:

• Handtering av koronasituasjonen på HVO
• Akkreditering av kvalitetssystemet til Høgskulen i Volda
• Søking og opptak for hausten 2021
• Publiseringar 2020
• Bygg og anlegg

Korona:

På Høgskulen i Volda og i Volda kommune har koronasmitten vore under kontroll også sidan førre styremøte. Vi har ikkje hatt utbrot blant tilsette og studentar og det som har vore av smitte i Volda har kome frå andre kommunar og har ikkje spreidd seg vidare i Volda eller på Høgskulen. Men det har altså vore smitteutbrot fleire stader i regionen både i mars og april. Vi ser frå andre stader at om smitten først kjem inn i eit studentmiljø så er det vanskeleg å slå den ned. Når vi ikkje har hatt utbrot på Høgskulen i Volda så håper og trur eg det kjem av at studentar og tilsette har gjort godt arbeid med smittevernet.

Førstelektor Egil Arne Standal disputerte ved Universitet i Bergen, men frå Store auditorium i Berte Kanutte-huset på Høgskulen i Volda, 23. april 2021. Tittelen på avhandlinga er «Opplysningsplikt i barnevernssaker».

Det er utruleg kjekt å kunne seie at no har du gjennomført ein disputas til ei juridisk doktoravhandling – i Volda!  

Egil Arne har gjennom val av tema lagt seg tett opp til heilt sentrale spørsmål for det miljøet han er ein del av – altså sosialfagutdanningane ved Høgskulen i Volda. Dei har også vorte takka i avhandlinga, og Kåre Heggen er særskilt nemnt.  Eg har jo sett både i Fjordkonferansen og i andre samanhengar at det juridiske miljøet ved Høgskulen i Volda samarbeider på tvers av avdelingsgrener og fag/administrasjon – og også at de har samarbeid med blant andre fagmiljø ved Høgskolen i Molde og på Høgskulen på Vestlandet. Og eg ser også at Egil Arne har takka Ellen Hovlid i avhandlinga. Slikt gjer meg glad!

Og som vi fekk høyre frå oppsummeringa i starten av disputasen – så er første del av avhandlinga tradisjonell juridisk – rettsdogmatisk. Medan andre del – og det oppfattar eg som hovuddelen av avhandlinga – kanskje den delen av avhandlinga som vil ha betydning for flest – der stiller du det viktige og vanskelege spørsmålet om «bør». At Sverige og Danmark har andre – og kanskje betre? – reglar enn Noreg på dette området er nok ikkje så kjent utanfor fagmiljøa. Men no når barnevernsutdanning er i ferd med å løfte seg opp til å bli masterutdanning, blant anna ut frå internasjonale perspektiv – så vil det bli spennande å sjå korleis di avhandling går inn i ein slik samanheng. 

Eller som dekan Karl Harald Søvig ved Universitete i Bergen sa: Avhandlinga er både teoretisk og praktisk viktig – og nyttig! 

Så blei det veldig lang koronapåske på oss som til dagleg arbeider eller studerer ved Høgskulen i Volda. Kanskje skal vi håpe og tru at det blir ei betre påske enn i fjor? I 2020 heldt vi stengt ut vårsemesteret, men no i 2021 er det i alle fall håp om at vi kan opne igjen 12. april. Eller er det for optimistisk no når mutantvirusa gjer smittevern endå viktigare – og vanskelegare? Munnbind på offentlege stader og 2 meters grense mellom oss – og obligatorisk heimekontor. Så lenge det er slik må både undervisning, rettleiing og anna drift på høgskulen skje på nett. Så det er ikkje påskeferie slett enno, men vi er alle heime i god tid før påske.

Sjølv håpte eg i det lengste at vi skulle kunne få ha mest muleg ope og kanskje drive mest muleg vanleg. Men vi ser kor lett og fort villsmitten kan spreie seg så var det vel antakelig for optimistisk å håpe på at vi kunne halde fram som ei smittefri øy. Vi har sett kor fort Ålesund og Stad har gått frå å vere like smittefrie som Volda til å kome på ein lite ønskeleg landstopp.

Om vi tenker tilbake på Bergen i fjor haust så spreidde smitten seg svært raskt i studentmiljøa, på tvers av utdanningsinstitusjonane Høgskulen på Vestlandet, Universitetet i Bergen, Handelshøgskulen – og dei andre høgskulane i Bergen. Smitten i studentmiljøa og i resten av samfunnet stengde i praksis ned store delar av byen hausten 2020. Og det var før mutantvirusa hadde dukka opp.

Volda og student- og høgskulemiljøet har gode føresetnader for å fortsette å vere smittefri, slik vi har vore i heile 2020 og 2021. Men om smitten hadde teke laus i vår, så ville det kompakte og nære studentmiljøet i Volda snu seg frå å vere ein styrke til å kunne bli det motsette. Heldigvis har mange studentgrupper bygd smittevern også ved å opptre mest muleg samla eller lagar sine eigne kohortar – rett og slett gjennom å bli samde om reglar for reising og anna. Så får vi berre håpe at vi heller ikkje etter påske får smitteutbrot og dermed får sjå kor sikkert slikt sosialt smittevern faktisk er. Det er kjekt å sitte i lag i kantina – men 2 meters avstand har vore sjeldan å sjå.

Den store oppturen i vårsemesteret 2021 var nok – grauten! Velferdsgruppa i samarbeid med kantina har servert gratis graut, frukt og kaffi til studentar, og det har vore ei veldig god stemning dei gongane eg har vore i kantina og har sett korleis studentane har fått ein mjuk og varm start på dagen. Eg håper vi snart kan få grauten tilbake.

Men inntil vidare håper og trur eg at både handvask, spriting, testing og avstandskrava i tilegg til sosiale tiltak har medverka til at tilsette og studentar har kome gjennom eit halvt vårsemester utan smitte. Dermed har vi alle støtta kvarandre slik at vi har klart å gjennomføre praksis. Og ikkje minst har studentane fått si studentveke! Det er veldig mykje betre å minnast enn «mutant».

Så igjen ein takk til alle som har teke ansvar og prøver å gjere noko for å forhindre smitte – og så får vi hjelpe kvarandre med smittevern også i tida framover.

Så dette blir ei litt for tidleg påskehelsing til tilsette og studentar rundt om på hyblar og i stover. Men vi går inn mot påska truleg utan koronavirus i Volda, og det skal vi framleis vere glade for.

(Snart) god påske til alle studentar og tilsette ved Høgskulen i Volda!