Forfatter: Johann Roppen

Professor dr.polit, rektor ved Høgskulen i Volda frå 1.8.2015.

Volda University of Applied Sciences? Interessant, men ikkje no.

Kunnskapsdepartementet seier at høgskular som har minst ei doktorgradsutdanning kan omtale seg som University. Det blir i så fall: Volda University of Applied Sciences.

Det er ikkje aktuelt å skifte vårt engelske namn til
«Volda University of Applied Sciences».

volda-university-college

Det er bra at Kunnskapsdepartementet er merksam på problemet kring norske titlar i internasjonale samanhengar.  Høgskulen i Bergen var kjemperaske og tok invitasjonen på hælen og søkte om å endre engelsk namn med ein gong. Nettavisa Khrono skriv om dette:

Høgskolen i Bergen først ute med å søke University of applied sciences tittel. 

Men i den same artikkelen går det fram at andre høgskular var litt meir avventande til dette. Blant anna er det ikkje slik at det er så eintydig kva «Applied sciences» betyr. I somme land er det faktisk slik at denne tittelen blir brukt av høgskular som ikkje tilbyr master og doktorgradsutdanning.

Høgskulelektor Kjetil Arve Myskja ved Høgskulen i Volda er medlem av Universitets- og høgskulerådets arbeidsgruppe for terminologi og han har sett litt på det same spørsmålet og peikar på at til dømes i Finland er det faktisk ei heilt anna betydning av «Applied sciences» enn det Kunnskapsdepartementet føreset.

Det er rett og slett ikkje slik at det er så eintydig kva høgskulenamn som inneheld «University» faktisk betyr.

Mi meining er at det førebels ser ut til å koste meir enn det smakar å skifte namn frå Volda University College til Volda University of Applied Sciences. Ei namneendring medfører mange små og store oppgåver og endringar – frå interne spørsmål som nettsider, visittkort og brevmalar – til muleg forvirring og uklårleik hos eksterne samarbeidspartar som kjenner oss som Volda University College.

Men er det noko som er i endring så er det høgskulesektoren. Om det blir att nokon høgskular i Noreg, og alle skiftar namn til University of applied sciences, så kan nok også Høgskulen i Volda nærast bli tvinga til å skifte namn.

Men eg kjem ikkje til å ta initiativ til å endre vårt engelske namn no.

Samanslåing er bra – men samlokalisering er best?

Høgskulen i Volda blei til ved samanslåing av Volda lærarhøgskule og MRDH Volda i 1994. Same året vart flesteparten av dagens statlege høgskular også etablerte gjennom ei rekkje samanslåingar.

I strukturdebatten har det av og til vorte peika på at Høgskulen i Volda er resultat av ei samanslåing. Det kan då virke rart at mange i Volda er i mot nye samanslåingar. Var det ikkje rett å slå saman dei to høgskulane i 1994?

Høgskulesamanslåing i Volda i 1994: Sverre Måseidvåg, Gudmund Hernes og Ketil Jarl Halse
Høgskulesamanslåing i Volda i 1994: Sverre Måseidvåg, rektor Volda lærarhøgskule, dåverande kunnskapsminister Gudmund Hernes og Ketil Jarl Halse, rektor ved Møre og Romsdal Distriktshøgskule Volda.

 

 

Korleis gjekk det med samanslåingane i 1994? Dette fekk Noregs forskingsråd i oppdrag å svare på. Forskingsrådet fekk hjelp frå blant andre NIFU, Møreforsking Molde og Universitetet i Bergen (institutt for administrasjons- og organisasjonsvitskap) for å gjennomføre evalueringa. Arbeidet vart gjort i åra 1996-1999. Leiar for styringsgruppa for evalueringa var Petter Aasen som i dag er rektor ved Høgskolen i Buskerud og Vestfold.

Ole-Jacob Skodvin stod som forfattar av delrapport nr 6: Administrasjon og faglig samarbeid ved samlokaliserte høgskoler og nettverkshøgskoler. (1999).

Nemninga samlokaliserte høgskular omfatta høgskular som vart samla på eitt høgskuleområde og/eller ein studiestad. Nettverkshøgskular hadde fleire studiestader. Det beste dømet på ein nettverkshøgskule har kanskje vore Høgskolen i Hedmark som oppgir heile seks studiestader (Elverum, Hamar, Rena, Blæstad, Evenstad og Kongsvinger). NTNU held på si side til i over 30 hus i Trondheim – og Høgskolen i Sør Trøndelag har også campus fem stader i Trondheim. Så nettverkshøgskular- og universitet er antakelig det normale.

Men det kan virke som at det normale ikkje er det optimale. Samlokalisering av campus ser ut til å vere ønskjeleg – sjølv om vi sidan 1994 blant anna har fått distanseovergripande verktøy i rikt monn. Det er nok å peike på at langt frå alle norske forskarar hadde internett på sin arbeidsplass i 1994.

Regjeringa, NTNU-leiinga og lokalpolitikarar i Trondheim var svært glade over å kunne presentere planar for eitt stort felles universitetsområde i Trondheim der både NTNU og den noverande  Høgskolen i Sør-Trøndelag skal samlast.

Regjeringen samler NTNU (Universitetsavisa 8. september 2015).

 

Universitetet i Bergen arbeider også aktivt for å utvikle forskingsklynger basert på geografisk nærleik i Bergen.

For oss som bur utanfor dei store byane er avstandar og reisetid sjølvsagte og tunge storleiker som vi tek med i all planlegging, og som også veg tungt for mange i strukturdebatten. Skal vi til Oslo, Bergen eller Trondheim er det i praksis ei dagsreise. Men fagfolka samarbeider likevel gjerne med forskingsmiljø i desse byane.

I dei store universitetsbyane er universiteta spreidde ut over heile byen. Men det er likevel snakk om reiseavstandar som kan målast i minutt – og ikkje i dagsreiser.

Det virkar difor framandt at avstand  blir brukt som avgjerande argument for samlokalisering og å byggje universitetsbygg for milliardar av kroner.

I eit byplanperspektiv finst det nok gode argument for å spreie aktivitetar rundt om i byen.

Evalueringsrapportane frå 1996-1999 fortalde også om andre erfaringar med samanslåingane. Var det skilnader mellom høgskular som vart samla på ein stad – til dømes i StudiebygdA Volda der to høgskular vart ein – og på høgskular som heldt til på fleire stader? Var det rett og nødvendig å samlokalisere?

Det er kanskje overraskande at Skodvin og hans forskingslag kom fram til at det ikkje var så mykje dyrare å ha høgskular på fleire studiestader enn å ha høgskular samla på eitt campus. I det minste gjaldt dette administrative kostnader. Men nettverkshøgskulane hadde ein mindre sentraladministrasjon og større lokaladministrasjon enn samlokaliserte høgskular.

Samlokalisering og store sentrale einingar såg altså ut til å kreve større sentraladministrasjon enn mange spreidde einingar.

Evalueringa av 1994-samanslåinange viste også at det var vanskeleg å få til fagleg samarbeid på tvers av tidlegare institusjonsgrenser – uansett om høgskulane var samlokaliserte eller ikkje. Dei tilsette ved høgskulane sa gjennom ei spørjeskjemaundersøking at dårleg administrativ tilrettelegging, kulturskilnader og geografisk avstand var viktige hinder for samordningstiltak, felles undervisning og fagleg samarbeid. Geografisk avstand vart oppfatta som eit særleg viktig hinder for tilsette ved nettverkshøgskular (side 61). Men det var ikkje så lett å få til faglege samarbeid  på tvers av fagmiljøa om dei kom under same tak heller. Kanskje er geografisk avstand ei orsaking for å ikkje drive fagleg samrøre?

Eit skremmande framtidsbilde er at dei store sentrale einingane blir seg sjølv nok, med store kostesame bygg som må fyllast med aktivitet, ein sterk sentraladministrasjon som byggjer opp seg sjølv – og med nobelprisar som overordna ambisjon – på bekostning av dei mindre nodane i nasjonale nettverk.

Volda ved vegskiljet

Høgskulen i Volda har antakelig tre alternative vegval for framtidige alliansar og fusjonar. Ingen av dei er enkle og tydelege, og ingen av dei framstår som godt merka trygge løyper med opptrakka spor og kjentfolk å spørje. Det finst heller ikkje noko kart. Kanskje er det også slik at nokre av vegvala fører fram til same stad, og det ser ut til å vere Bergen.

På styreseminar/styremøte 29.-30. oktober kjem dei aktuelle vegvala til å bli presenterte for høgskulestyret. Det bør bli eit spennande møte!

Dei tre alternativa ser i dag ut til å vere desse:

1. Allianse mellom sjølvstendige institusjonar

Det siste halvåret har dei tre høgskulane i Molde, Volda og Lillehammer hatt fleire møte for å utvikle ideen om ein høgskuleallianse. Den grunnleggande ideen er at dette skal bli ein allianse mellom sjølvstendige regionale høgskular. Eit alliansesamarbeid vil sikre at det også i framtida vil vere høgre utdanning av god kvalitet i regionane.

Leiinga ved Høgskulen i Volda har arbeidd med dette spørsmålet sidan det vart klart at Høgskulen i Ålesund blei ein del av NTNU. Høgskulestyret bad då administrasjonen ved Høgskulen i Volda om å  innleie samtalar også med Lillehammer, og det har både tidlegare og noverande leiing ved dei tre høgskulane gjort.

Rektoratet gjekk til val på ei sjølvstendelinje for høgskulen. Pr i dag ser ein allianse ut til å vere den beste måten å halde på sjølvstendet på. Men til sjuande og sist er det naturlegvis Kunnskapsdepartementet som bestemmer.

Kunnskapsdepartementet har invitert dei tre alliansehøgskulane til eit møte om alliansealternativet 23.oktober. For dei tre høgskulane har nok alliansealternativet ulik status. For Høgskolen i Molde er det einaste alternativ, for Høgskolen på Lillehammer og for Volda er dette eitt av fleire alternativ.

2. Universitetet i Bergen – og Volda:  

Universitetet i Bergen har signalisert at dei ønskjer seg eit tettare fagleg samarbeid med Høgskulen i Volda – etter mønster frå samarbeidet UiB har med Høgskulen i Bergen. Det er særleg på dei to områda mediefag og norsk at universitetet har merka seg at Volda har sterke fagmiljø. Det kjem truleg ein invitasjon om kort tid der universitetet seier meir om kva dei tenkjer om samarbeidet, og den vil bli lagt fram for hgøskulestyret.

Utspelet frå UiB kan minne om eit alliansesamarbeid med ein annan aktør enn dei tre alliansekameratane Volda, Molde og Lillehammer. Men samtidig virkar det som at Universitetet i Bergen i framtida ser føre seg ein fusjon  mellom universitetet og Høgskulen i Bergen.

3. Profesjonshøgskulen/-universitetet for Vestlandet.

Høgskulane i Sogn og Fjordane, Bergen og Stord / Haugesund er i ferd med å starte ei utgreiing av ein profesjonshøgskule eller kanskje eit framtidig profesjonsuniversitet for Vestlandet. Lærarutdanning, ingeniørfag og sjukepleie er viktige fagområde for alle dei tre høgskulane og utgreiinga bør kunne hjelpe høgskulane til å vurdere om ein fusjon vil styrke utdanningane. Kunnskapsdepartementet har invitert til denne utgreiinga og betalar kostnadene. Departementet ønskjer truleg at utgreiinga skal vere klar på nyåret slik at høgskulane kan bruke våren på å vurdere om dei skal fusjonere. Kunnskapsdepartementet ønskjer seg fusjonar med verknad frå 1.1.2017, og då må vedtaka gjerast våren 2016.

Høgskulen i Volda vart på eit møte i Bergen 7.-8. september invitert med i denne utgreiinga. Leiinga og høgskulestyret i Volda har førebels venta med å meine noko om dette, men det ville vere ein fordel om det låg føre ein konkret invitasjon til høgskulen slik at høgskulestyret kan ta stilling til dette alternativet på komande styremøte 29.-30. oktober.

Kva bør HVO gjere?

Styret bør etter mi meining vurdere nøye alle dei tre alternativa – men ikkje låse seg til det eine eller det andre no. Faglege samarbeid skal Høgskulen i Volda uansett drive med mange aktørar – det er både naturleg og nødvendig.

Det skjer også andre viktige ting som antakelig vil påverke vegvalet for Høgskulen i Volda. 1. november vil rammeplanutvalet for grunnskulelærarutdanning på masternivå kome med sitt framlegg til korleis lærarutdanning på masternivå skal sjå ut frå 2017. Ein skal ikkje sjå bort frå at det som står her vil kunne påverke vegvalet til høgskulen. Så det er også ein grunn til å vente med å ta avgjerd om det endelege vegvalet.

Kva skjer framover?

Skal tausakjerringa inn i kollektiv?

(Kommentar i Næravisa 25. september 2015)

Kunnskapsministeren har starta ein strukturprosess i høgare utdanning. Det papirknitrande ordet «Strukturprosess» reiser veldig store spørsmål for Høgskulen i Volda. Skal høgskulen halde fram som sjølvstendig høgskule? Skal høgskulen gå inn i alliansar med andre? Skal høgskulen bli ein del av eit universitet eller ein ny høgskule som er samansett av to eller fleire mindre høgskular?

Dette er store og vanskelege spørsmål. Det er ikkje så rart at mange debattantar har forenkla det heile til ein kveld på Rokken. Kven dansar med kven? Kven går heim i lag? Og kven må gå aleine? Det har sett ut til at mange statlege høgskular skulle finne ein – eller fleire – partnarar. Til dømes blir høgskulane i Ålesund, Gjøvik og Sør-Trøndelag frå 1. januar 2016 ein del av NTNU. Men somme forhold har også havarert. Drama!

I Volda er det ei gate som offisielt heiter Lensmann Smiths gate. På folkemunne heiter ho berre Tausakjerringsgata. Ei tausakjerring var ei eldre ugift kvinne – underforstått ei som ikkje hadde lukkast med å finne seg ein mann. Tausakjerring, attegløyme eller veggpryd. Det høyrest ikkje så bra ut. Er Høgskulen i Volda i ferd med å bli ei tausakjerring i høgskulenoreg? Ei prippen gammal jomfru som avviser friarar og ikkje vil vere med i dansen?

Tausakjerring er eit ord frå ei tid då singel berre betydde småstein og einaste mulege partnar var ein av motsett kjønn. Men som ei rekkje nyare levekårsundersøkingar viser: Single kvinner har det i grunnen kjempebra! Så kanskje har dagens tausakjerringar det langt betre enn medsøstre som meir eller mindre friviljug har vorte tvinga inn i polygamiske forhold – som ein av mange institusjonar under eit dominerande universitet. Om det er slik i høgskulenoreg vil berre tida vise – så sant det vil finnast sjølvstendige høgskular å samanlikne med.

Men Kunnskapsdepartementet har ikkje god tid. Departementet har tid til å vente på resultata av dei første fusjonane og seier klart og tydeleg frå om at dei ønskjer at alle dei minste høgskulane bør inngå i partnarskap snarast råd. Vekk med tausakjerringane!

Leiinga ved Høgskulen i Volda har det siste halvåret utforska meir moderne samlivsformer som alternativ til aleinegang eller polygami. Vi har utforska ein høgskuleallianse. Ein kan samanlikne alliansen med eit kollektiv. I eit kollektiv må alle betale litt for å bu under same tak og så deler ein på fellesgoder og funksjonar som internett, kjøken og bad. Men i tillegg ønskjer ein også å gjere kjekke ting i lag, og å låne kompetanse og ressursar frå kvarandre.  Slik er det vi ser føre oss eit samarbeid – ein høgskuleallianse. Førebels er det høgskulane i Molde, Volda og Lillehammer som har starta med å finne ut korleis kollektivet kan fungere.

Vi er no inne i ein kjempespennande prosess der vi skal finne ut korleis kollektivet skal sjå ut, kva det skal koste, kva vi skal dele på og kva vi skal samarbeide om. Og kanskje blir det også fleire som har lyst til å bu i kollektivet? Kanskje fleire høgskular vil inn i alliansen.

Kunnskapsminister Isaksen har stilt ni – kanskje 12 – kvalitetskrav til høgskular som har tenkt å halde fram aleine utan å fusjonere med andre høgskular og universitet. Kollektivet av høgskular må syne fram korleis dei i fellesskap skal svare på desse kvalitetskrava.

For studentar kan det vere verd å merke seg at svært mange av desse kriteria handlar nettopp om – studentar. Tal på søkjarar, tidsbruk på studering, gjennomføring av studia, opplevd studiekvalitet, rettleiing og undervisning og involvering i forskingsprosjekt vil bli brukt som kvalitetsmål. I tillegg kjem andre kriterier som forskingspublisering og samhandling med samfunnet.

Studentane si oppleving av Høgskulen i Volda vil bli målt gjennom det såkalla Studiebarometeret. Høgskulen har nok ikkje teke Studiebarometeret særleg alvorleg tidlegare. Det har rett og slett vore veldig få studentar som har brukt 10-20 minutt av studietida på å gje si vurdering av eigen høgskule. Det trur eg er synd for Høgskulen i Volda. Det betyr både at vi går glipp av tal som kan hjelpe høgskulen til å bli betre – og så håpar og trur eg at høgskulen eigentleg vil score godt på dei fleste spørsmåla i Studiebarometeret. Det synte seg i alle fall ved Høgskulen i Sogn og Fjordane i 2014 – dei fekk både høg svarprosent og gode tal å vise til.

Singelliv, polygami eller kollektiv? Til sjuande og sist er det styret ved Høgskulen i Volda som skal bestemme dette. Styret er nytt og hadde sitt første møte i går, torsdag 24. september. Strukturdebatten er det viktigaste spørsmålet høgskulestyret har fått på bordet sidan 1994. Eg håper og trur at det nye styret vil sette seg godt inn i saka og vurdere nøye kva som er best for høgskulen.

Hastebryllup vert sjeldan lukkelege – då er det betre å vere tausakjerring litt lenger.

Kva skal høgskulestyret meine om HVOs framtid? Sjølvstende, allianse, fusjon?

Foto: Hotell Sagafjord
Sæbø: Arena for styreseminar 29.-30. oktober 2015. Foto: Hotell Sagafjord

Høgskulestyret ved Høgskulen i Volda har sitt første møte hausten 2015 torsdag 24. september. Kva vil dei meine om Høgskulen i Voldas framtid? Bør høgskulen halde fram som sjølvstendig institusjon? Er allianse vegen å gå? Er fusjon det beste? Og kven vil det kunne bli allianse eller fusjon med?

Dette er store spørsmål som heilt sikkert vil prege styrearbeidet mykje tida framover, og for å fjerne all tvil: Dette er det styret som bestemmer. Universitets- og høgskoleloven er tydeleg på det.

Her er møteplanen til høgskulestyret hausten 2015 og våren 2016. 

Møta i høgskulestyret er opne for alle.

Det er lagt opp til at det nye styret skal få ein presentasjon av alle avdelingane på høgskulen og naturlegvis også fellesadministrasjonen. Det vil skje på dei tre første styremøte i 2015:

  • 24. september: Avdeling for mediefag og Avdeling for kulturfag.
  • 29.-30. oktober: Avdeling for humanistiske fag og lærarutdanning og Avdeling for samfunnsfag og historie.
  • 10. desember. Fellesadministrasjonen

Styret skal møtast på Sæbø til to dagars styreseminar 29.-30. oktober og der vil strukturdebatten også stå på dagsorden. Det kan vere aktuelt å få eksterne representantar til delta på styreseminaret utan at det er bestemt noko om det enno.

Det er eit nytt styre som skal samlast for første gong 24. september. Høgskulen i Volda har som kjent ei styringsordning med valt rektor som også er styreleiar, og der høgskuledirektøren er  sekretær for styret.

Her er styremedlemmene:

Interne representantar (rektorat og tilsettevalde)

  • Styreleiar, rektor Johann Roppen
  • Nestleiar, prorektor Jens Standal Groven
  • Representant for administrativt tilsette: Kontorsjef Kjell-Einar Dagfinrud.
    • Vararepresentant: Rådgjevar Solveig Margit Sunde
  • Representantar for fagleg tilsette:
    • Professor Tor Johan Ekeland.
    • Høgskulelektor Janne Heggvoll.
    • Nummererte vara for fagleg tilsette: 1) Førsteamanuensis Ivar John Erdal, 2) Vararepresentant: Amanuensis Bente Mari Afset

Resultata er også presenterte i Valnytt nr 3/2015.

Studentrepresentantar

  • Pernille Solvang. Vararepresentant: Joanna Antoniak
  • Stig Ove Brobakke. Vararepresentant: Serghei Levcenco

Eksterne representantar

  • Endre Brunstad, Nesttun. Vararepresentant: Rune Johan Krumsvik, Bergen (oppnemnt av Kunnskapsdepartementet)
  • Inger Østensjø, Stavanger. Vararepresentant: Åslaug Krogsæter, Nordfjordeid (oppnemnt av Kunnskapsdepartementet)
  • Terje Heggem, Molde. Vararepresentant: Petter Bjørdal, Ørsta (oppnemnt av Møre og Romsdal fylkeskommune)
  • Kristin Marie Sørheim, Torjulvågen. Vararepresentant: Ingrid Opedal, Volda (oppnemnt av Møre og Romsdal fylkeskommune)

På første styremøte har direktør Jacob Kjøde lagt fram ei saksutgreiing som gjev bakgrunn for strukturspørsmåla. Kva har så direktøren skrive? Dei som er mest interesserte kan sjølve lese styresakene: Her er sakene som skal opp på møtet 24.09.2015 – i lag med sakspapir frå tidlegare møte.

Om ein går inn i saka er det kanskje dei avsluttande merknadene som flest er mest spente på, i siste del av saksutgreiinga finn vi direktørens førebelse vurderingar – her er dei klipt rett ut av saksutgreiinga:

Førebels vurdering av situasjonen

Etter at Høgskolen i Ålesund vedtok å gå til NTNU, er det ikkje noko alternativ til sjølvstende som utan vidare peiker seg ut som «den beste løysinga» for HVO. Vi har mange kvalitetar som gjer at vi kan halde fram som sjølvstendig institusjon. Når det gjeld dei faglege krava til å drifte den nye lærarutdanninga, ligg vi godt an – faktisk betre enn fleire av dei større institusjonane. Utfordringa vår er å rekruttere tilstrekkeleg med studentar til at vi kan gi dei fleire faglege val til fordjuping. Vil vi makte det åleine eller kan rekrutteringa bli betre ved at vi slår oss i lag med andre?

Vurderinga mi er så langt at vi bør greie ut ulike alternative strukturar, inkludert alliansemodellen.

Så langt har styret prioritert regionale modellar, ikkje tilknyting til ein storbyinstitusjon. Den prioriteringa bør framleis gjelde. HiSF har ein del av dei same utdanningane som HVO, og dei er sårbare når det gjeld den nye lærarutdanninga. HiSF bør vere ein interessant samtalepartnar i dei vidare diskusjonane om struktur. Invitasjonen frå UiB må følgast opp.

Mediautdanning og nynorsk er nasjonale satsingsområde for HVO, og vi treng gode støttespelarar for å utvikle dei vidare. Eit anna spørsmål er om HVO skal vere med på utgreiinga om ein profesjonshøgskule på Vestlandet. Det er kanskje tidleg å ta stilling til det no, men det bør vere gjenstand for diskusjon på styreseminaret. I den vidare diskusjon må vi få til betre medverknad frå dei fagtilsette enn det vi makta i førre runde.

Så langt direktørens saksutgreiing. Eg meiner han har lagt fram ei tydeleg og balansert saksutgreiing som er eit godt utgangspunkt for vidare diskusjon. Det er ikkje lagt opp til vedtak i første møtet i denne saka – dette er altså ei drøftingssak.

Prorektor Jens Standal Groven og eg har gått til val på at vi meiner det er best for Høgskulen i Volda å halde fram som sjølvstendig høgskule. Dette er naturlegvis eit syn som vi vil argumentere for også i styreromet, og eg er spent på korleis diskusjonane blir.

Sjølvstende betyr ikkje aleinegang. Tvert i mot har Høgskulen i Volda alt å vinne på å delta i faglege samarbeid med andre høgskular og universitet, forskingsinstitutt og ikkje minst med regionale aktørar. Alliansesamarbeidet med Molde og Lillehammer er nettopp eit døme på det, og eit innovativt forsøk på å arbeide fram ein tredje veg – eit alternativ til sjølvstende eller fusjon.

Det ville også vere respektlaust overfor Kunnskapsdepartementet som vår eigar og overfor andre UH-institusjonar om vi ikkje lytte til kva dei meiner i den overordna strukturdebatten og følgjer med på kva som skjer både i fylket, på Vestlandet og i resten av landet. Invitasjonen frå Universitetet i Bergen oppfattar eg som noko heilt nytt i strukturdebatten – i alle fall for Høgskulen i Voldas del – og eg er difor interessert i å finne ut meir om kva universitetet legg i dette.

Det vert fort mange ballar å halde styr på når ein går inn struktursaka. Eg reknar med at særleg dei nye representantane ønskjer å ha tid til å sette seg inn i dei mange spørsmåla som saka reiser. Som styreleiar ser eg fram til både å bli kjent med styremedlemmene og til gode diskusjonar og godt arbeid til beste for Høgskulen i Volda.

 

Kunnskapsdepartementet inviterer til dialogmøte om struktur

Bilde av statssekretær Bjørn Haugstad.
Møteleiar er statssekretær Bjørn Haugstad.

Kunnskapsdepartementet har invitert høgskulane på Vestlandet til møte om framtidig struktur i høgare utdanning. Eller for å vere korrekt – her er tittelen på invitasjonen:

Kunnskapsdepartementet inviterer til møte om strukturen i universitets- og høyskolesektoren på Vestlandet 7.-8. september 2015

Kva er så rekna som Vestlandet i denne samanhengen? Her er dei inviterte institusjonane:

Høgskulen i Sogn og Fjordane skriv namnet sitt annleis enn Kunnskapsdepartementet. Eg reknar med at Høgskulen i Sogn og Fjordane kjenner best seg sjølv – og håper at dette ikkje er eit generelt uttrykk for at departementet framleis har dårlege kunnskapar om høgskulane på Vestlandet. I så fall er det nok verkeleg på tide med eit dialogmøte.

Universitetet i Stavanger er ikkje invitert med på møtet – og heller ikkje Høgskolen i Molde. Vi får nok vite på møtet kvifor dei ikkje er rekna med til Vestlandet, når Haugesund og Volda er det. Men igjen: Vestlandet er stort og langt. Og så har antakelig departementet ein agenda på kva høgskular dei ser føre seg i fusjonsbølgja. For det er nok det Kunnskapsdepartementet og Bjørn Haugstad helst vil snakke om.

Frå Høgskulen i Volda si side ser vi fram til dialog med departementet og er nok heilt på linje med Kunnskapsdepartementet i at å styrke kvaliteten er ein prosess som eigentleg aldri blir ferdig. Kunnskapsdepartementet har lagt fram ni kvalitetsmål som skal gjelde fram til 2017 då kvalitetsbegrepet i høgare utdanning skal vere ferdig utgreidd. Etter mi meining står Høgskulen i Volda seg godt på desse kvalitetsmåla – og det vil vi naturlegvis framføre i møtet med departementet.

Det er altså ikkje slik at stort nødvendigvis er best, eller at små høgskular er svake. Andre høgskular på storleik med Volda har også lagt fram dokumentasjon på dette.

Særleg gjennom UH Nett Vest har høgskulane på Vestlandet samarbeidd godt om faglege spørsmål i mange år. Samarbeidet går mange tiår tilbake, og handlar både om identitet og kvar fagfolk har teke utdanning og seinare flytta på seg. Uansett kva som blir framtidig høgskule- og universitetsstruktur så klarer eg ikkje å forestille meg at faglege nettverk som UH Nett Vest eller andre regionale, nasjonale og internasjonale nettverk vil la seg binde av institusjonsgrenser. Det vil i alle fall ikkje fremje kvalitet.

Er det eigentleg så mange mindre høgskular igjen? Kva plass har dei i eit framtidig landskap med mange store fleircampus-universitet? Det kan vere verd å minne om at i tillegg til høgskulane på Vestlandet så er det også ei rekkje statlege høgskular på Østlandet som framleis er frittståande – antakelig av gode grunnar. Desse er:

  • Høgskolen på Lillehammer
  • Høgskolen i Hedmark
  • Høgskolen i Østfold
  • Høgskolen i Oslo og Akershus

Det samla talet på studentar i dei fem høgskulane på Vestlandet og dei fire på Østlandet er faktisk på over 60.000 – om ein inkluderer Høgskolen i Molde i reknestykket. Med fusjonsbriller framstår dette sikkert som hår i suppa, hump i vegen eller noko anna irriterande. Eit anna perspektiv er at dette er høgskular der det faktisk ikkje er opplagte fusjonspartnarar – at fusjon kan koste meir enn det smakar.

På eit førebuande møte før dialogmøtet vart det i alle fall klart for meg at verdiar som sjølvstende, utdanning der folk bur og regionalt partnarskap heng i hop og er levande og viktige for dei mange sjølvstendige høgskulane. Det framstår ikkje som direkte opplagt at fusjonar ville styrke slike verdiar.

Det verkar også som at dei andre sjølvstendige høgskulane er nyfikne på ideen som høgskulane i Molde, Lillehammer og Volda utgreiar: Ein høgskuleallianse. 

Ideen med ein allianse er å beholde dei sterke sidene ved sjølvstendige høgskular, men å oppnå stordriftsfordelar gjennom alliansesamarbeid.

For eigen del ser eg fram til å fortelje meir om kva allianseideen går ut på – og trur at på 5 år vil det kunne leggjast fram klare gevinstar gjennom alliansesamarbeid. Når det gjeld fusjonane må vi visst vente i 10 år før vi vil sjå store og gode resultat.

Helsing til nye studentar hausten 2015

Helsing i høve opninga av studieåret 2015-2016 på Høgskulen i Volda.
Johann Roppen,  18. august 2015.

Roppen_apning_620

 

Her er presentasjon av helsinga på nettsidene til Høgskulen i Volda. 

Kjære alle saman. Og spesielt du som er ny som student i Volda – og kanskje for første gong skal ta til å studere!

  • Velkomen til lokalsamfunnet Volda – Studiebygd A. Norges beste studiebygd.
  • Velkomen til regionen Sunnmøre og fylket Møre og Romsdal – med verdsleiande industri.
  • Og velkomen til den globale Høgskulen i Volda – møt verda i Volda.

I Volda møtest det lokale, regionale og internasjonale, og du får ein bit av det – om du vil!

Lokalsamfunnet Volda har teke i mot studentar og andre skuleelevar i godt over hundre år. Volda har i desse åra både teke farge av dei mange studentane og lærarane deira som har kome til denne vesle bygda ved fjorden. Og eg er også heilt sikker på at studentane har teke farge av bygda Volda.

Som vi seier til våre utanlandske studentar: Volda is a place You will never forget.

Når de no skal utforske, leve og oppleve lokalsamfunnet Volda så vil de finne ut at Volda først og fremst handlar om menneske, om relasjonar, om venner for livet. Og at Volda er Studiebygda der du sjølv kan påverke ditt eige og andres liv i større grad enn du kanskje trudde var muleg. Festivalar, kroa, konsertar, friviljug arbeid – du finn det i Volda. Fadderane kjem til å syne dykk bygda og studentmiljøet på alle mulege måtar på ein meir spennande måte enn ein snart 50-åring som meg er i stand til. Så eg vil berre seie: Gled dykk til Volda! Volda gler seg til dykk!

* * *

De har også kome til ein svært spesiell region og eit spesielt fylke: Sunnmøre og Møre og Romsdal. Og her vil de møte erkesunnmøringen. Det mest kjente kulturprodukt frå vår region dei siste åra er utan tvil Fest-countrybandet Vassendgutane. Dei held til i nabokommunen Ørsta. Ein av deira mest kjende tekstar handlar etter mi meining litt om erkesunnmøringen. Omkvedet går slik:

For ej e ungkar med dobbelseng og eigen sjark.
Og ej he mykje penge.
Naust og båt og ei hytte på fjellet.
Og så vidare.

Dette er sunnmøringen slik han blir sett på i andre delar av landet, og kanskje slik han vel å framstille seg sjølv. Direkte og rett på sak og ikkje redd for å by på seg sjølv og å bragle med litt rikdom.

Sunnmøre er rikt. Verdsleiande maritim industri bygg båtar og skipsutstyr, her er mange store reiarlag som driv med oljeservice og fiske, og så finn vi store selskap som driv med fiskeoppdrett og tilgrensande aktivitetar. Desse aktiviteten blir gjerne samla under omgrepet den maritime og marine næringsklynga. Nett no er det kanskje ein bølgjedal – men det er dei vane med i desse bransjane, og dei kjem alltid tilbake.

Ei bok om ishavsfangst med utgangspunkt frå Sunnmøre hadde følgjande tittel: «Skuter av tre, mannskap av jarn.» Skuter av tre, mannskap av jarn. Det er menneske det handlar om.

Skal Sunnmøre vere ein god stad å bu og leve både no og i framtida er regionen avhengig av menneske som kan andre ting enn å lage verdas beste båtar eller verdas beste laks. Samfunnet treng gode lærarar og andre i velferdsyrke.

Men dette veit du antakelig. Du som har valt å bli lærar. Du som skal bli sosionom. Du som skal bli barnevernspedagog. Du som skal arbeide med media. Du som skal bli kulturarbeidar.

Du skal arbeide mest det kostesame, dyraste og vanskelegaste som finst. Du skal arbeide med menneske. Du skal kanskje arbeide med unge menneske. Med sårbare menneske. Og ofte med vanskelege menneske. Du skal få menneske til å arbeide og fungere i lag – og du skal sjølv fungere og arbeide i lag med andre menneske.

Det vi veit er at det i åra som kjem vil vere eit stort behov for folk som er utdanna ved høgskulen i Volda i vår region. For dei fleste av dokke som tek utdanning ved Høgskulen i Volda er dette godt nytt: De kan rekne med å finne interessante og trygge jobbar når dykk er ferdige med utdanninga.

For samfunnet er det avgjerande viktig å rekruttere dykk. I slutten av januar inviterer høgskulen og Studenttinget dykk studentar til å møte framtidige arbeidsgivarar på dagskonferansen «Kompetanse Sunnmøre». Nytt høvet til å møte framtidige arbeidsgivarar!

 

* * *

Eg har då snakka litt om lokalsamfunnet Volda – og om regionen Sunnmøre og Møre og Romsdal. Men det er altså Høgskulen i Volda du har vorte teken opp som student. Den globale høgskulen var eg så dristig å kalle oss. Og eg har sagt: Møt verda i Volda. Eg kunne like godt sag: Frå Volda kan du sjå verda. Kva betyr det?

Høgskulen i Volda har svær mange internasjonale studentar i høve til det samla studenttalet. I år har vi fleire studentar frå utlandet enn nokon gong før. Det er faktisk over 100 internasjonale studentar som tek til ved Høgskulen i Volda hausten 2015. Vi har over 100 avtalar med utanlandske universitet som er tilgjengelege for deg som student – om du ønskjer å reise ut delar av studietida di. Og dei fleste utdanningane våre har lagt opp til at det er både muleg å ønskjeleg. Som Gudmund Hernes sa det i si tid: «Gjer Noreg ei teneste: Ha deg ut!» . Men eg må vel legge til: Men kom tilbake!

Høgskulen i Volda er ein akademisk institusjon, og ein del av eit globalt kunnskapsfellesskap. Vår strategiplan seier at vi skal byggje på det fremste av internasjonal forsking. I doktorgradsprosjekta og forskingsprosjekt frå dei siste åra har forskarar frå Høgskulen hatt forskingsopphald eller samarbeid med forskarar frå USA, Storbritannia, Portugal, Spania, Kambodsja, Austerrike, Kina, Tyskland, Sverige og Danmark. Berre for å nemne nokre.

Vi startar i haust vårt første doktorgradsstudium innan helse- og sosialfag i samarbeid med Høgskolen i Molde. Dette er eit spennande tverrfagleg arbeid som sameinar så ulike fag som psykologi, sosiologi, filosofi, sjukepleievitskap og profesjonsteori for å kunne gripe og forstå dei samanhengane, dilemma og utfordringar som ein pasient og ein helse- og sosialarbeidar står oppe i. Dette første doktorgradsstudiet er ein viktig milepål for høgskulen i Volda høve til nasjonal og internasjonal anerkjenning som forskingsinstitusjon.

Vi samarbeider med Høgskolen i Molde om dette studiet, og har lært mykje av dei sidan Molde har hatt doktorgradsstudium i logistikk i mange år.

Eit anna fagleg samarbeid som kan nemnast er offentleg innovasjon der vi samarbeider med Høgskolen i Lillehammer. Blant anna om kursing av kommunalt tilsette på oppdrag frå Sunnmøre regionråd.

Nettopp desse to høgskulane har vi starta samarbeid med om innanfor ramma av ein høgskuleallianse. Dette er eit alternativ til å slå seg saman til heilt nye høgskuleeiningar. Men vi trur at eit friviljug samarbeid mellom institusjonar som har mykje til felles kan gi betre, billegare og raskare resultat enn å danne store tunge einingar som kanskje treng 10 år på å oppnå fusjonsgevinstar. Det er opp til oss sjølve å finne ut av korleis dette skal gjerast, og eg ser med stor forventning fram til samarbeidet. Vi har starta med å utforske mulegheitene for samarbeid når det gjeld forsking, marknadsføring og internasjonalisering. I løpet av dykkar år i Volda vil dette føre til spennande nye tilbod som både vil gjere våre noverande utdanningar betre og utvide studietilbodet vårt.

* * *

No er eigentleg helsingstalen min slutt. Men i denne bli-kjent med Volda og bli-kjent med deg sjølv tida er det to ting som ligg meg sterkt på hjarta å få fram:

Ta vare på kvarandre. Bry deg om dine medstudentar. Ta ansvar. Spør korleis folk har det. Og bry deg om svaret. Å flytte til ein ny stad og finne seg sjølv på ein ny stad er kanskje lettare i Volda enn mange andre stader. Men likevel: Ta vare på kvarandre. Anten det er på Rokken, på høgskulen eller på nettet.

Det var det eine.

Det andre er dette:

Fjord- og kystbygdene på Sunnmøre er berre ei smal trygg stripe mellom eit av verdas villaste og vakraste hav på den eine sida og farleg fine tindar på den andre sida.

Så bruk naturen. Bruk havet. Nyt snøen. Men ta vare på deg sjølv og andre og skaff deg kunnskapen som trengst for å ferdast trygt og å vite kva du gjer.

Vi har mange studentar, men ingen å miste!

***

Eg hadde i går den store gleda av å møte studentfadderane som skal vere med på å ta dykk gjennom den første veka her i Volda. Det er ein positiv og konstruktiv gjeng som eg veit gler seg til å bli kjent med dykk.

Så til dykk nye studentar: Volda ser fram til å bli kjent med dykk! Gled deg!

Fjordkonferansen: Viktig regional møteplass – men kva med framtida?

Fjordkonferansen er ein forskingskonferanse for forskarar i Møre og Romsdal og Sogn og Fjordane. 18.-19. juni 2015 vart konferansen arrangert for tredje gong. Det har vorte lagt fram heile 60 paper og deltakarane er nøgde med det faglege innhaldet. At konferansen er ved Hotell Alexandra i Loen er heller ikkje eit minus.

Sunnmørsposten har gjeve Fjordkonferansen 2015 brei omtale:
Trenger hverandre mer enn før (19.06.2015)
Forskerpris til Møreforsking (19.06.2015)
Over 100 samlet til forskerkonferanse i Loen (18.06.2015)

Men vil det bli  arrangert ein Fjordkonferanse i 2016 – og kva med seinare år?

Kva plass har Fjordkonferansen når høgskulane på nordvestlandet er i ferd med å gå inn i samarbeid med aktørar utanfor regionen?

fjordkonferansen

Årets konferanse har samla ca 100 forskarar frå Møre og Romsdal og Sogn og fjordane – og nokre frå andre stader. Og det bør leggast vekt på at det er FORSKARAR som har møttes. Deltakarane på konferansen la i 2015 fram i alt ca 50-60 forskingsarbeid (paper) for diskusjon og kritikk blant kolleger. Som forskingskonferanse kan ein slå fast at konferansen fungerer. Viktige premissar for konferansen er mobilisering og låg terskel. Mange forskarar har framført innlegg på vitskapleg konferanse for første gong på Fjordkonferansen.

Det utlyste temaet for årets konferanse var:

Innovasjon i velferdssamfunnet

Valet av tema er godt og innlegga på konferansen har i stor grad funne sin plass under denne overskrifta – i alle fall når ein ser på tittelen på innlegga. Dei fleste innlegga på konferansen samlast under overskrifta velferd og helse – det varierer nok kor framtredande innovasjonsperspektivet har vore.

Samtidig har denne tittelen på konferansen muligens ført til at sentrale fagmiljø i regionen ikkje har prioritert konferansen høgt. Logistikkmiljøet i Molde, maritim forsking i Ålesund, mediefag i Volda og sentrale forskingsmiljø ved Høgskulen i Sogn og Fjordane var i liten eller ingen grad representert på konferansen. Eventuelt ser dei mest spissa miljøa seg ikkje tent med å prioritere ein konferanse med lågterskel og regionalt fokus. Det kjenner eg ikkje svaret på.

Det er svært få aktørar utanom forskingsmiljøa på konferansen – blant anna var ikkje Møre og Romsdal Fylkeskommune representert – og heller ikkje aktørar frå offentleg forvaltning som helseføretaka, NAV eller andre. Spørsmålet er om det er eit problem for forskingsmiljøa  – eller for dei som ikkje orienterer seg inn mot aktiviteten i dei regionale forskingsmiljøa. Antakelig taper alle på dette.

Lite samarbeid mellom forskingsintitusjonane

Har Fjordkonferansen ført til auka samarbeid mellom institusjonane? I seg sjølv er konferansen eit fellestiltak som institusjonane nødvendigvis må samarbeid om å arrangere. Forskarar møtast på tvers av institusjonane for presentere og kommentere innlegg. Og ser ein på innlegga så har fleirtalet fleire forfattarar – det er vanleg å skrive i lag – to eller fleire. Men skriv forskarane i lag med forskarar på andre institusjonar på nordvestlandet? Svaret på det er at det skjer i for liten grad – det burde vore meir.

Lista over innlegg syner at forskarane på konferansen helst har skrive i lag med andre forskarar ved same institusjon. Og når det er samforfattarskap med utanforståande så var det få innlegg som var skrivne i lag med forskarar ved andre høgskular på nordvestlandet. Det same mønsteret ser ein for deltakarar frå forskingsinstitutta og helseføretaka.

Det finst definitivt fagområde der forskarane ved høgskulane kunne ha samarbeidd, så spørsmålet blir då om auka samarbeid og sampublisering er ønskjeleg og nødvendig. Og kvifor det skjer i så liten grad.

Etter mi meining handlar dette først og fremst om tid. Tid til at Fjordkonferansen skal bli etablert i medvitet hos aktørane – tid til å bli kjent med fagfolk og fagmiljø på andre institusjonar og tid til å forske. Eit doktorgradsprosjekt krev minst tre år på fulltid. Dei færraste deltakarane på Fjordkonferansen er inne i doktorgradsprosjekt, men skriv sine forskingsbidrag ved sidan av vanleg arbeid som høgskulelektorar, oppdragsforskarar eller i andre fagstillingar.

Så Fjordkonferansen bør halde fram – og så bør forskarar og forskingsmiljø vurdere om det finst middel til å stimulere til meir forsking på tvers av fag og institusjonar.

Den nye alliansen som er på trappene: Molde, Volda og Lillehammer vil ha behov for denne typen av møteplassar – og gjerne med deltakarar frå andre interesserte institusjonar. Men med endå sterkare innslag frå Høgskolen på Lillehammer ligg det då an til at konferansen då bør få eit nytt namn:

Fjord- og fjellkonferansen 2016

Kanskje.

FAKTA OM FJORDKONFERANSEN

Henta frå nettsida: www.fjordkonferansen.no

«Fjordkonferansen er eit fellestiltak for forskings- og utdanningsmiljøa i Sogn og Fjordane og Møre og Romsdal. Høgskolen i Molde, Høgskolen i Ålesund, Høgskulen i Volda, Høgskulen i Sogn og Fjordane og Møreforsking har saman teke initiativet til Fjordkonferansen. Fjordkonferansen skal vere ein møteplass for fagmiljøa der formidling, læring og fagleg utvikling skal stå i fokus.

Fjordkonferansen har fått finansiering frå m.a. Sparebanken Møre, Sogn og Fjordane fylkeskommune, Møre og Romsdal fylkeskommune og Mørealliansen.»

Styringsgruppe for 2015:

Fjordantologiane: 

Kommentarane på konferansen hjelpe forskarane med å skrive betre innlegg, og eit utval av innlegga på tidlegare Fjordkonferansar har kome ut i bokform –  i utvida og utvikla utgåve. Den første antologien kom i 2014 og hadde bidrag utvikla frå konferansen i 2013 – og no i 2015 kom bidraga frå konferansen året før.

I 2016-utgåva av Fjordantologien vil ca 1/4 av dei ca 60 innlegga i 2015 få plass, og det er ein respektabel avvisningsprosent – om det høver å bruke eit slikt omgrep i denne samanhengen. Det er altså reell konkurranse om å få plass i antologien.

Fjordantologien 2013: Det mangfoldige kvalitetsomgrepet. Redaktørar: Jørgen Amdam, Øyvind Helgesen og Knut-Willy Sæther. Boka kan blant anna kjøpast frå HaugenBok. Boka er også tilgjengeleg som e-bok.

 

fjordantologien2013

Fjordantologien 2014: Fragmentering eller mobilisering? Regional utvikling i nordvest. Redaktørar: Øyvind Strand, Erik Nesset og Harald Yndestad.

IMG20150618162853

 

 

 

 

 

 

 

 

Blir det ein Fjordkonferanse i 2016?

Eg har snakka med fleire deltakarar på Fjordkonferansen – og flest frå Høgskulen i Volda og Møreforsking Volda. Dei er positive både til innhaldet på konferansen – og gjev tommelen opp for å halde fram med Fjordkonferansen.

Fjordkonferansens opphav kan antakelig knyttast til Mørealliansen – eller ambisjonanen om å byggje ein høgskule for Nordvestlandet – eller Møre og Romsdal. Det toget er vel gått sidan NTNU tek over Høgskolen i Ålesund. Men har Fjordkonferansen gjennom tre år synt seg levefør av eiga kraft?

Institusjonar representerte på Fjordkonferansen 2015:

  • Høgskolen i Molde
  • Høgskolen i Ålesund
  • Høgskulen i Volda
  • Høgskulen i Sogn og Fjordane
  • Høgskolen på Lillehammer
  • Møreforsking
  • Vestlandsforsking
  • Helse Møre og Romsdal
  • Helse Førde
  • NOVA
  • Høgskolen i Oslo og Akershus
  • Sogn og Fjordane Fylkeskommune
  • Ålesund kommune

Stortinget oppmodar Isaksen til å akseptere høgskulealliansar

Stortinget debatterer Konsentrasjon for kvalitet 11. juni. (Foto: www.stortinget.no)

Kyrkje, undervisnings- og forskingskomiteen på Stortinget la torsdag 4. juni fram si tilråding i behandlinga av stortingsmeldinga Konsentrasjon for kvalitet.

Komiteen oppmodar regjeringa til å la alliansar få sjansen til å prøve seg som ein alternativ veg til å oppnå høgare kvalitet.

Her er lenkje til Stortinget si behandlinga av saka. 

Hovudinntrykket av komitèbehandlinga er at det meste er avklara før behandlinga i samla storting 11. juni.

Opning for allianse?

Det mange i Volda var mest spent på var antakelig om fleirtalet i komiteen ville insistere på at høgskular som vart rekna som for små til å halde fram aleine måtte fusjonere med andre – eller om det blir opning for alternative samarbeid. Fleirtalet i komiteen sa følgjande om alternativ til fusjon:

Under avsnittet 2.4 Fremtidens universitets- og høgskolesektor sluttar fleirtalet i komiteen seg til at det er nødvendig med sterkare konsentrasjon i sektoren og er samde i at dette skal Kunnskapsdepartementet avgjere til sist. Men så skriv ein samla komite:

«Komiteen viser videre til at enkelte andre institusjoner fremdeles utreder alternativene for sammenslåinger og andre typer faglig samarbeid, og at regjeringen vil føre dialog med disse i tiden fremover basert på de omtalte kvalitetskriteriene.

I denne sammenheng har komiteen merket seg at det fra enkelte institusjoner har kommet et ønske om å vurdere andre mulige samarbeidsformer for å høyne kvaliteten etter kriterier skissert i meldingen.

Komiteen ber regjeringen ikke utelukke muligheten til at institusjonene kan legge opp til å øke kvaliteten gjennom forpliktende samarbeid.

Det vil være opp til departementet, i samarbeid med NOKUT, å vurdere hvorvidt økt kvalitet oppnås på denne måten i hvert enkelt tilfelle. Ansvaret for den samlede strukturen i sektoren ligger hos regjeringen, menkomiteen forventer at vurderingene skjer i nær kontakt og dialog med den enkelte institusjon.»

Det er altså Kunnskapsdepartementet som avgjer framtidig struktur i høgare utdanning, men KUF-komiteen har kome med ei svært sterk oppmoding til departementet om å la institusjonar få prøve ut «forpliktande samarbeid».

Finansieringa skal gjennomgåast

Komiteen var også svært klar i spørsmålet om finansiering av høgare utdanning. Dei gamle universiteta ville helst at finansieringsordninga ikkje skulle bli endra, dei nye universiteta såg sterkt behov for ein gjennomgang. Høgskulane har vore delte i spørsmålet.  Høgskulen i Volda har svært låg grunnløyving og dermed alt å vinne og lite å tape på at finansieringsordningane blir gjennomgått.

Sjølv er eg heilt samd i at det er på sin plass å ta ein gjennomgang av finansieringa av høgare utdanning. Det ville også vere nokså ulogisk å gjennomføre store strukturendringar og så la finansieringssystemet halde fram som om ingenting hadde skjedd.

Stortinget avgjer 11. juni

Stortinget avgjer heile saka 11. juni etter at komiteen no har halde sin frist som var å levere saka 4. juni. Med såpass klare fleiretal i komitebehandlinga er det vanskeleg å tenkje seg at partia skal ombestemme seg på den komande veka.

 

Høgskulealliansen: Volda, Molde og Lillehammer. Ein tredje veg?

Kunnskapsminister Isaksen gjekk kjapt frå å snakke om SAK til å snakke om at det kanskje kunne bli aktuelkt med SAK(S) – til å slå fast at SAKS var heilt nødvendig: Samarbeid, Arbeidsdeling, Konsentrasjon – og Samanslåing.

Høgskulane i Volda, Molde og Lillehammer har ikkje villa diskutere SAKS – dei vil heller diskutere SAKA: Samarbeid, Arbeidsdeling, Konsentrasjon – og allianse.

Dei tre høgskulane har dei siste månadene hatt fleire møte for å diskutere eit muleg samarbeid – ein alianse. Dette har ført til eit felles innspel til Stortingets Kyrkje, undervisnings- og forskingskomitè.

Les innspelet frå dei tre høgskulane (pdf).

Komiteen arbeider i desse dagar arbeider med si vurdering av Stortingsmeldinga Konsentrasjon for kvalitet – Strukturreform i universitets- og høyskolesektoren. Komitèen har frist til 4. juni med å kome med si innstilling og så skal eit samla Storting drøfte meldinga 11. juni – det er i alle fall planen.

Meir om meldinga på Stortingets nettsider.

Fram til no kan det virke som at det berre har vore to alternativ for høgskulane:

  • Å halde fram som i dag – som sjølvstendige institusjonar. Dette er det berre dei største høgskulane som får lov til.
  • Å bli ein del av langt større institusjonar. Denne vegen er open for alle.

Dei tre høgskulane i Volda, Molde og Lillehammer er alle skeptiske til tanken på å bli underlagt institusjonar i dei største byane, og er også skeptiske til å gå for full samanslåing med andre høgskular.

Gjennom samtalar mellom institusjonane og i diskusjonar i fagmiljøet har ideen om ein tredje veg vokse fram:

  • Å inngå i allianse med andre sjølvstendige institusjonar – etter mønster frå Sparebankane. Høgskulane samarbeider då om fellestenester som gjer at dei kan ta ut stordriftsfordelar – utan å påføre seg fusjonskostnader.

Professor Håvard Teigen ved Høgskolen i Lillehammer var ein av dei første som  la fram ideen. Les også Teigens artikkel: «Frå høgskule til filial: Kven kan utvikle eller avvikle høgre utdanning i framtida?»

Dette er eit framlegg om ei gradvis utvikling av eit samarbeid nedanfrå, i kontrast til toppstyrte prosessar med stort hastverk.

Område som har vorte omtala som aktuelle for samarbeid er:

  • EU-finansiert forsking.
  • Studentutveksling (nasjonalt og internasjonalt).
  • Pedagogisk utdanning.
  • Ph.d.-utdanning.

Dei tre høgskulane har til saman fem doktorgradsprogram og i tillegg to andre utdanningstilbod på tilsvarande nivå. Høgskulane kan dermed i fellesskap vere i posisjon til å få universitetsstatus ein gong i framtida – om det er ønskjeleg.

Doktorgradsprogram i Volda/Molde: 

Doktorgradsprogram eller tilsvarande ved Høgskolen i Lillehammer: 

Mange felles fagområde

Dei tre høgskulane har fagleg sett meir til felles med kvarandre enn dei fleste andre høgskular i Noreg ved at dei har fagmiljø innanfor pedagogikk/lærarutdanning,  humanistiske og samfunnsvitskaplege fag – og få eller ingen fagmiljø innanfor teknologi og naturvitskaplege fag.

Fagportefølje ved statlege høgskular - studentar tatt opp 2014
Fagportefølje ved statlege høgskular – studentar tatt opp 2014

Dette har eg skrive litt om i eit tidlegare innlegg på denne bloggen.

Leiarar frå dei tre høgskulane møttest på nytt 1. juni 2015 i Volda for å diskutere planane vidare.

Informasjon om 1. junimøtet i Volda (på www.hivolda.no).