Ny rektor frå 1.8.2023: Odd Helge Mjellem Tonheim (t.v.) og ny prorektor Eirik Søvik. Foto: Karl August Swanstrøm/HVO.
Fredag 16. desember 2022 vart det klart: Odd Helge Tonheim blir ny rektor ved Høgskulen i Volda frå 1.8.2023-31.7.2027, og at prorektor blir Eirik Søvik. Her er deira helsing til tilsette og studentar etter at valstyret har godkjent valet:
Tusen takk og éi oppmoding
Tusen takk for tilliten vi har fått frå alle som har stemt på oss. Takk også til alle som har heia på oss og støtta oss i gjennom heile valperioden. Vi gledar oss til å byrja arbeidet som rektor og prorektor den 1. august 2023, og ser fram til fire spanande år saman med dykk alle.
Vi er trygge på eit godt samarbeid med noverande rektor Johann Roppen, direktør Ann Kristin Emblem og alle dekanane fram til vi byrjar som ny rektor og prorektor. Både i overgangen og i framtida ser vi fram til eit godt samarbeid mellom studentar og alle tilsette, både i fag og administrasjon.
Det er av og til ein kan kjenne at historia susar forbi. I dag er ein slik dag, når vi står her og skal markere at det er på dagen 100 år sidan Kaarstad-huset opna.
Tenk på det. I dette huset for 100 år sidan var det samla kanskje 1.500 studentar, lærarar, andre bygdefolk og tilreisande, alle for å markere at no stod Volda lærarskule ferdig.
Henrik Kaarstad-huset, bygd 1922
Elevane hadde samla inn pengar til flygel!
13 timar varte opningsfesten, og det vart visstnok halde 19 talar. Det var mat i fleire omgangar og med fleire bordsete. Men så var då også kjøkenet på lærarskulen noko av det viktigaste med heile huset – og stod kanskje for nesten 1/5 av den samla kostnaden på huset på kr 700.000.
Dette var på alle måtar rektor Henrik Kaarstad sitt prosjekt. I november 1922 var han 57 år gammal, og hadde drive lærarskulen sidan 1895.
Gjennom godt arbeid og framifrå politiske kontaktar og eit heldig samanfall i konjunkturar klarte Kaarstad å få bygd skulen. Volda lærarskule var populær i landssamanheng, også blant studentane.
Kyrkje- og undervisningskomiteen sa det slik:
«Antallet av elever [ved Volda lærarskule] har været stadig stigende, og Volda er nu den lærerskole i landet som uten sammenligning har størst søkning.»
Indst S. nr. 154 1919 – Stortingstidende side 229.
Det vart stadig fleire elevar – eller læresveinar som studentane også vart kalla. Men krava til innhaldet i lærarutdanninga vart også skjerpa med tanke på spesialrom og innhaldet i undervisninga, så trengdest det ein større skule.
Over 800 elevar frå vidargåande skular og folkehøgskular i Møre og Romsdal og Nordfjord vitja Høgskulen i Volda under Utdanningsdagane 1. og 2.11.2022 – for å få informasjon om studietilboda våre.
På kvart styremøte gjev rektor ei kort orientering om ting som har skjedd og skjer og som styret bør kjenne til. Desse orienteringane vert også lagt ut her på rektorbloggen.
Det ser ut til at vi hausten 2022 har omlag like mange studentar som vi har hatt dei siste tre-fire åra: Ca. 4.500 studentar. Men kva slags studium går dei på? Kva er dei lange linjene?
Det endelege talet på studentar på Høgskulen i Volda er i ferd med å kome på plass. Oppdatert 25.10.2022: Talet er altså 4.422. Vi har ikkje teke inn fleire nye studentar på mange veker, men alle som står registrerte som studentar må jo sjekkast opp mot lister over kven som har betalt semesteravgift, om dei faktisk har møtt opp – eller om dei kanskje har slutta. Dette puslespelet er no ferdig og talet på studentar hausten 2022 er på knapt 4.500. På den eine sida er dette nokre færre studentar enn i 2021. Men eg meiner det er meir interessant å sjå dei litt lenger linjene i talet på studentar – og på kva slags studium studentane tek: Bachelor, master, årseiningar eller kortare kurs. Eg vart litt overraska over hovudtendensane.
FoU-prisen for 2022: Professor Helga Synnevåg Løvoll. Foto: Karl August Swanstrøm.
I 2005 oppretta styret ved Høgskulen i Volda ein FoU-pris. Målet med FoU-prisen er å rette merksemda mot FoU-arbeid gjennom å synleggjere og heidre framifrå innsats. Ved sidan av å gi honnør til prisvinnarane er intensjonen med prisen at vinnarane skal fungere som førebilete og modellar for resten av fagmiljøet, slik at kvaliteten på og omfanget av FoU-arbeidet aukar.
Neste møte i Høgskulestyret i Volda går 16. juni 2022. På dagsorden står blant anna ei sak som handlar om framtidig leiingsmodell ved Høgskulen. Det er to klare alternativ til vedtak: Rektor valt av studentar og tilsette – som i dag. Eller at rektor skal tilsettast av styret. Direktør har lagt fram ei balansert innstilling der dei to alternativa vert sett opp mot kvarandre, men direktøren har avstått frå å tilrå det eine eller andre alternativet.
I førre styremøte hadde vi også opp denne saka, og eg oppmoda der styremedlemmene om å vere nyfikne på kvarandre sine argument. Det vart etter mi vurdering ei grei og opa drøfting, og eg er sikker på at styret også i komande møte vil få ein god diskusjon av saka.
Tale på 1.mai 2022 på arrangement i regi av Ulstein SV.
Eg vil gjerne snakke om ytringsfridom på denne dagen. Ytringsfridom er jo ein av fridomane som vi her i landet meiner er viktig og tek for gitt.
Ytringsfridom heng saman og blir styrka – eller svekka i takt med andre fridomar som til dømes mediefridom og forsamlingsfridom – som vi gjerne nyttar på 1. mai.
Og til hjelp i denne talen er eit par Vladimirar – ein fransk leksikon-forfattar med namnet Diderot – og Ragnar Thorseth.
***
På 1. mai 2022 kjem vi ikkje utanom krigen i Ukraina, og eg vil gjerne snakke om dette, slik det ser ut for meg som aldri har vore i Ukraina eller ikkje kan russisk.
Men kva tenkjer russarane? Det russiske folket. Dei har ei viss erfaring med totalitære regime. Er deira tankar frie?
Det blir gjerne sagt at det første offeret i ein krig – er sanninga. Og det tenker eg er eit godt utgangspunkt også for å tenke om denne krigen.
Vi får naturlegvis ikkje vite heile sanninga om denne krigen no når den står på – vi lærer stadig nye ting om til dømes 2. verdskrigen. Men akkurat no er det ikkje særleg tvil om at Russland er den aggressive og også slår ned på ytringsfridomen, mediefridomen og dei fleste andre menneskerettar innanfor eigne grenser. Og kva regime dei ser føre seg om dei vinn krigen i Ukraina trur eg motiverer det ukrainske folket sterkt.
Det ukrainske folket treng og fortener vår støtte.
***
Heldigvis fleire Vladimir i Russland, ikkje berre Putin. Og eg vil starte med å snakke om ein annan Vladimir. Faktisk ikkje med etternamnet Putin, men Vysotskij.
Min eigen bakgrunn gjer at dette med språk eigentleg er svært enkelt: Nynorsk er eit naturleg val. Vidare bør ein skrive så lettforståeleg og tydeleg som muleg. Klar og tydeleg nynorsk fører oss langt i retning av god språkleg kvalitet, men som vi veit kan også språkleg kvalitet vere like vanskeleg å definere som anna kvalitet. Endeleg så meiner eg vi bør skrive (ny)norsk når vi kan og engelsk når vi må. Vi er ein del av den store verda og det er ikkje alle som kjenner Ivar Aasen. Dessverre.
Desse fire måla: Nynorsk, klarspråk, språkleg kvalitet og eit medvite forhold til engelsk finn vi også støtte for i Høgskulen i Voldas overordna dokument som handlar om språk.
Høgskulen i Volda har vedtatt eigne språkpolitiske retningsliner – dei byggjer på «Lov om språk (språklova) som vart vedtatt i 2021. Her er eit viktig avsnitt i retningslinene våre:
Høgskulen har i 2021 vedtatt ny strategiplan. Den er skriven på nynorsk og språk er omtala i bolken som handlar om profil:
«Vi tek eit særleg ansvar for å bevare og utvikle nynorsk språk og skriftkultur.»
Så kunne ein kanskje tru at med lova på plass, strategiplan på plass og språkpolitiske retningsliner på plass så er det meste avklara?
Hadde det vore slik, så hadde vi nok ikkje arrangert to seminar om språk ved Høgskulen i Volda i mars 2022. Det første den 15. mars har dei nasjonale perspektiva og bruk av engelsk som tema – men om få dagar skal vi ha eit nytt seminar – og då handlar det om oss sjølve. Om språk i den praktiske kvardagen. Og det handlar både om å gjere lova og retningslinene kjende – og å følgje dei opp i kvardagen.
Og sjølv om språk og språkval kanskje er lett for meg, så er det nok ikkje det for alle. Og ser eg også dilemma knytt til eit nynorsk klarspråksprogram. Her vil eg prøve å diskutere litt dilemma knytt til alle dei fire måla:
Nynorsk
Klarspråk
Språkleg kvalitet
Engelsk
Nynorsk:
Noko av det første eg opplevde av faglege forventningar då eg tok til som rektor tilbake i 2015 var at ein del representantar frå målrørsla viste seg å vere småkritiske til Høgskulen i Volda. Ikkje for kva vi gjorde, men kva vi ikkje gjorde for nynorsk. Eg møtte klare forventningar til at Høgskulen i Volda skulle vere offensiv og kreve at studentar – ikkje berre på norsk – men også i medieutdanningane – skulle skrive og formidle både på nynorsk og bokmål. Eller endå meir konkret: I sin lokaljournalistikk burde dei skrive på nynorsk, og Høgskulen i Volda burde stille det som arbeidskrav.
Året starta med digital undervisning og heimekontor det meste av januar, men biblioteket, kantina og bokhandelen heldt ope. Vi hadde også nokre dagar med teststasjon på Høgskulen i januar/februar – og ved studiestart i august.
På grunn av korona vart det også færre innreisande studentar frå utlandet og alle studieturar, feltarbeid og feltarbeid i utlandet våren 2021 vart avlyst. Men til hausten 2021 gjekk inn- og utveksling nesten som normalt.
Folkemusikkarkivet flytta ut frå Høgskulen i Volda etter 25 år og fekk plass i Spinneriet i Volda i lag med andre tilsette i Viti (Musea på Sunnmøre).
Februar
Vårsemesteret vart prega av undervisning med koronavstand på Uppheim, Rokken og Samfunnshuset, og samlingsbaserte studium vart stort sett digitale heile våren.
Studentane som var på Høgskulen fekk gratis frukost i kantina frå februar og langt ut på våren.
Høgskulen fekk sin første disputas på eigen kjøl! Stein Conradsen disputerte 19. februar.
Arbeidet med strategiplanen starta opp att – og det vart arrangert opne strategiverkstader i februar og mars.
Høgskulen lyste ut 17 stipendiatstillingar.
Høgskulen starta arbeidet med ein ny doktorgrad, som i løpet av 2021 har fått arbeidstittelen: «Humaniora og danning». Doktorgraden er også omtala i strategiplanen som vart vedtatt i desember 2021.
Studiebarometeret viste jamt gode resultat for Høgskulen i Volda – men spesielt gode resultat på Avdeling for Kulturfag.
NOKUT-komiteen som vurderte Høgskulens kvalitetssystem hadde ein merknad, og det gjaldt periodiske studieprogramevalueringar. Styret i NOKUT kom i april til same vurdering og Høgskulen fekk frist ut året med å rette på dette. I løpet av 2021 har mange tilsette bidrege til at Høgskulen sende inn fleire periodiske studieprogramevalueringar før årsskiftet 2021-2022.
NOKUT godkjende ein ny master: Skriftkulturar. Det nye studiet omfattar både nynorsk skriftkultur og engelsk. Høgskulen lyste også ut eit nytt masterstudium i barnehagekunnskap. På begge studia vart dei første studentane tekne opp hausten 2021.
Studentrekrutteringa vart også digital, og Høgskulen møtte ca. 4.000 framtidige studentar (vonleg) på digitale messer.
Mars
Høgskulen og Sivolda fekk ei løyving på 2,4 millionar kroner frå Kunnskapsdepartementet for å gi studentar jobbar som studentassistentar – både for å hjelpe på studentøkonomien, men også for å gi studentar endå tettare oppfølging i koronatida.
Pangaia, møtestaden for internasjonale og norske studentar, markerte sitt 15 års jubileum.
Premiere på Studentrevyen – og den årvisse studentveka vart arrangert med korona-tiltak.
Kantina vart ombygd for ca.1 million – og opna med blant anna ny salatdisk og disk for varmmat.
Etter eitt år med korona har Høgskulen gjennomført 20.000 videomøte (møte, undervisning) på Zoom, med ca. 151.000 deltakarar i alt.
Høgskulelektor Ola Einang (75) på idrett og friluftsliv er truleg landets eldste høgskulelektor.
Regjeringa innfører nye nasjonale tiltak mot korona, og 25. mars vart det igjen digital undervisning og heimekontor for alle. Dette varte fram til 19. april då tiltaka vart delvis letta.
April
Førstelektor Egil Arne Standal disputerte ved Universitetet i Bergen 23. april – same dag som sonen Martin Inge Standal disputerte ved NTNU.
Den internasjonale lærarutdanningskonferansen «It’s Volda» vart arrangert med deltakarar frå 5 land.
Forskingspubliseringa ved Høgskulen i Volda auka med 74 prosent frå 2019 til 2020 viste det seg då CRISTIN-statistikken vart offentleggjort. Og alle avdelingane auka publiseringa. Volda hadde også den største auken frå 2019 til 2020 av alle høgskular og universitet.
Studentanes helse- og trivselsundersøking (SHOT) for 2020 vart lagt fram. Undersøkinga viste at studentane fekk klart lågare trivsel under pandemien, men tala synte at studentane i Volda framleis var blant dei som rapporterte om best trivsel i landet.
Tala frå Samordna opptak viser ein liten nedgang i søkinga til Høgskulen i Volda, men det var ein liten auke i lokalopptaket. Mediefag, friluftsliv og sosialfag har stor søking.
Mai
Styret godkjende dei førebelse planane for ombygging av Hans Strøm-huset etter at mediefag flyttar ut. Først våren 2022 blir det klart kva den samla kostnaden på prosjektet blir og kor lenge bygginga varer.
Planane for Norsk Innovasjonssenter på Ivar Aasen-tomta blir presenterte, og Martin Foldal i Sunnmøre kulturnæringshage ser føre seg 100 nye arbeidsplassar i det nye huset.
Høgskulelektor Hjalmar Eiksund, AHL/Norsk, disputerte på NTNU 27. mai.
Heile 80 internasjonale studentar ønska å innveksling til Avdeling for mediefag hausten 2021 – dette var fleire enn nokon gong tidlegare.
Utdanningsutvalet gav klarsignal til å starte planlegging av Master i barnevernsarbeid.
Juni
Høgskulelektor Synnøve Heggedal Moltudal, AHL/IDK, disputerte ved Universitetet i Bergen 24. juni.
2021 var valår, og Høgskulen i Volda fekk besøk frå blant andre dåverande statsminister Erna Solberg 20. juni og også Trygve Slagsvold Vedum og fleire andre politikarar.
Kunnskapsdepartementet løyver 10 millionar kroner til ombygging av Hans Strøm-huset.
Juli
Forskingsrådet løyver 11 millionar kroner til eit prosjekt som skal bruke kunstig intelligens for å analysere elevtekstar og gi tilbakemeldingar. Professor Siv M. Gamlem, AHL, er ein av medarbeidarane i prosjektet i lag med forskarar ved Høgskolen i Østfold og private aktørar.
August
Sivert Aarflot-huset står ferdig til studiestart i august 2021. Seinare vart det gjennomført offisiell opning av huset med avduking av videokunstverk. Sykkelhotell med plass for lading av elektriske syklar stod også ferdig ved semesterstart, og i 2022 kjem det nytt sykkelhotell ved biblioteket.
Studiestarten vart gjennomført med same smitteverntiltak som studiestarten hausten 2020. Starten på haustsemesteret vart også planlagt med den velkjende meteren som utgangspunkt. Men like før semesterstart kom det nye beskjedar frå regjeringa, så 16. august oppheva kriseleiinga ved Høgskulen i Volda meterskravet til undervisning og timeplanane vart også endra kort etter. Høgskulen gjekk tilbake til tilnærma normal undervisning.
Fadderveka vart gjennomført med omsyn til smittevern.
Alle studentar er sikra hybel i Volda.
Ørsta/Volda lufthamn får endeleg flybuss.
Det er stor dynamikk i personalet: Ei opptelling ved semsterstart viser godt over 50 nye tilsette og tilsette som har fått faglege opprykk eller har blitt pensjonistar.
Fady Gemayel får studentprisen for 2021.
Volda Utvikling AS startar planlegginga av Aasen-kvartalet – området på og ved Ivar Aasen-huset. Planane går ut på å bygge 30.000 m2 i løpet av ein tiårs periode.
September
Studentar får tilbod om vaksine mot korona i Voldahallen. Grupper av studentar blir med i eit frivillig gruppetestingsprosjekt.
Professor Roar Amdam, ASH, får tildelt Høgskulens FoU-pris for 2021.
Animation Volda blir arrangert 23.-26. september. Det er rekordstor interesse for Animation Volda – aldri før har så mange filmar vorte sende inn som kandidatar til å bli synt fram på festivalen.
Karrieredagane blir arrangert av Høgskulen i Volda og samarbeidspartar – og for første gong blir arrangementet lagt til Ørsta der det er god plass i den nye idrettshallen.
Sunnmøre kammermusikkfestival blir arrangert 5.-11. september.
FAITHED-prosjektet om skule og religiøse minoritetar får ca. 12 millionar kr frå Forskingsrådet.
Høgskulen søker NOKUT om akkreditering av mastergrad med utgangspunkt i Avdeling for kulturfag: MAKUP – Master i kulturfaglege praksis.
Oktober
Ann Kristin Emblem tek over som ny studiedirektør etter Gonnie Smit.
Dei lokale lønnsforhandlingane blir gjennomført med stor lokal pott på ca. 4,25 mill.
Det årlege styreseminaret til Høgskulen har strategiplan på dagsorden og blir blant anna prega av ein «ny» universitetsdebatt.
DBH-statistikken fortel at Høgskulen i Volda i 2021 har tilsette i 383 årsverk – nesten dobbelt så mange som ved samanslåinga i 1994.
November
Høgskulelektor Endre Eidsaa Larsen, AMF, disputerer ved NTNU 19. november.
VSI har stilt med herrelag i handballserien på Sunnmøre og spelar sin første kamp.
Utdanningsdagane blir arrangert ved Høgskulen i Volda og ca. 900 framtidige (?) studentar deltek.
Statens Vegvesen legg fram nye planar for Voldatunnelen, og planane kan bringe veg og tunnel nærare høgskuleområdet og gjere både prosjektet og planlegginga av Aasen-kvartalet vanskelegare.
Desember
Høgskulen hadde julebord 3. desember. Fellesadministrasjonen var arrangør.
Eksamen startar som planlagt med fleire skuleeksamenar på Høgskulen, men på grunn av utviklinga av pandemien bestemmer kriseleiinga at frå fredag 10. desember blei det ingen skuleeksamenar – med unntak av nokre få praktiske eksamenar. Dei tilsette blir sende på heimekontor. All undervisning blir digital ut januar 2022. Praksis går som planlagt i januar 2022.
Janicke Westlie Driveklepp tek til som ny økonomi- og eigedomssjef etter Ingunn Welle.
Professor Kåre Heggen får pris for beste vitskaplege artikkel på fagfeltet sosialt arbeid.
Høgskulen vurderer å starte lærarutdanning i Kristiansund.
Avdeling for mediefag og avdeling for kulturfag får tilslag på 5 millionar kr i prosjektmidlar frå HK Dir. Avdeling for mediefag er også med på ein annan søknad i samarbeid med UiB og UiS som får omlag same beløp.
Trudi H. Eikrem blir tildelt Høgskulen i Voldas utdanningspris for 2021.
Høgskulestyret vedtek strategiplan for 2022-2030 og ein investeringsplan på 165 millionar kr for dei næraste åra.
Helsing framført i høve disputas 19. november 2021, NTNU.
Endre Eidsaa Larsen under disputasen. Foto: Violeta Lozano Botellero.
Eg har hatt den store gleda av å følge disputasen din, Endre. Rektoratet ved Høgskulen i Volda brukar å prioritere å delta på disputasar – det er store og viktige faglege hendingar på Høgskulen i Volda.
Så på vegne av institusjonen, tilsette og studentar vil eg gratulere deg så mykje med ein godt gjennomført disputas, ei doktoravhandling med eit spennande tema. Takk til kommisjonen for grundig arbeid og entusiatisk utspørjing. Og gratulerer også så mykje også til rettleiarane. Det er jo slik det blir sagt: På doktoranden kjenner ein professoren, og vi har høyrt at både Aurora Hoel og Anne Gjelsvik er stolte i dag.
Det kan også passe veldig godt å ønske professor Anne Gjelsvik velkomen til Volda som professor II. Å ha ført Endre fram til disputas kan vel berre seiast slik som i filmen Casablanca:
I think this is the start of a beautiful professor II-ship.
Anne vil i Volda vere tilknytt Avdeling for mediefag, som jo har vore din arbeidsplass i nokre år no, Endre. Dei tilsette på avdeling for mediefag lengtar etter å få gratulere deg – og det vil skje på måndag – så då blir det kake på avdelinga – og gåve – og heilt sikkert mange gode ord!
Høgskulen i Volda feirar i 2021 50 år som medieutdanning. Vi har ca. 500 studentar på 4 BA-grader og 1 MA. Og i haust flytta vi også inn i eit splitter nytt hus, Sivert Aarflot-huset der mesteparten av medieutdanningane held til.
Du arbeider på bachelor-gradene Film og animasjon, så det er veldig bra at du no har disputert og dermed også markert – nok ein gong – at film og ikkje minst filmteori, medievitskap, også er viktige sider ved fagmiljøet vårt. Heilt sidan starten på 1970-talet har det alltid vore fagfolk og studentar som har hatt eit hjerte for film, dokumentarfilm eller animasjon, og det var for å styrke desse delane av mediefagmiljøet at vi lyste ut stipendiatstillinga som du fekk.
Både stipendiatstillinga i seg sjølv – men ikkje minst disputasen i dag – har for meg understreka at no har fagmiljøet på film i Volda heva seg opp eitt hakk – eller kanskje mange fleire? – når det gjeld teoretiske ambisjonar. Vi har alltid hatt praktisk mediefag og produksjonsorientert arbeid som våre særmerke i Volda, men utan teoretisk orientering vil det praktiske fort bli famlande. Men også omvendt.
Du har skrive på norsk – og disputasen har gått på norsk. Det er spesielt – og ikkje så uventa at vi i Volda set ekstra stor pris på det. Men Endre har lova meg at neste avhandling han skriv – den blir på nynorsk!
Mediefeltet er stort og breidt, og sjølv kjem eg frå ein heilt annan fagtradisjon. Men på disputasen og i avhandlinga di så vart eg slått av kor breidt du famnar når det gjeld filmar som du analyserer og brukar. Filmar frå Kina og Japan, Nederland og Belgia, Armenia og Sovjetunionen – og meir til – og slett ikkje dei nyaste filmane. For meg er det kjekt at det går an å jobbe slik og gjere det spennande og relevant. Og så dukka jo Predator opp også og viste at joda – du veit om Hollywood også – om nokon skulle vere i tvil.
Ein annan ting eg merka meg i disputasen var at å begrense seg – eller å klippe ned ein film – eller ei prøveførelesing – eller ein disputas – kan vere smertefullt når det er så mykje som er på hjertet og vil ut. Og den minneverdige replikkvekslinga der førsteopponent og kandidat var litt usamde om spørsmålet var viktig – eller ikkje.
Og ein annan replik: «Det kan vi vel i alle fall vere einige om». Og de to var i alle fall samde om at Lyotard ikkje var så enkel å forstå seg på.
NTNU har no gjennomført disputasen din, og det er jo litt høgtid og kappekledde dekanar ute og går, og du Endre skal snart bli doktor. For du er faktisk ikkje doktor slett enno. Du er no noko som er endå finare: Du er Doktor designatus! Du skal snart bli doktor! Men så snart det kjem brev frå NTNU om at disputasen er godkjent så er du ph.d. Endre Eidså Larsen. Då må du sporenstreks søke Høgskulen i Volda om å bli kompetansevurdert til førsteamanuensis – og det gler vi oss alle til at du skal bli så fort som muleg.
