Notis – Rektorbloggen HVO

Rektors opningstale studiestart august 2024

Kjære studentar, nye som gamle, kjære gjestar og kjære kollegaer,

Velkomen til eit nytt studieår ved Høgskulen i Volda! Det er ei stor glede å sjå så mange engasjerte og forventningsfulle ansikt her i dag. Vi står saman ved starten av eit nytt kapittel. Men før det kapitlet begynner må vi reflektere litt over kven er Høgskulen i Volda?

Høgskulen i Volda er meir enn berre ein høgskule. Det er ein stad der vi alle, både tilsette og studentar, arbeider saman for å nå visjonen vår: Kompetanse for eit betre samfunn. Lat meg fortelje dykk om fem av våre dyktige tilsette som kvar dag legg si sjel i å gje dykk den beste moglegheita for læring og utvikling.

Elisabeth, høgskulelektor på idrett og kroppsøving. Elisabeth ser verkeleg kvar og ein av studentane, og er tett på og hjelper kvar student til å lære og utvikle seg med utgangspunkt i der kvar student er. Ho forskar på praksisfeltet og ser kvar og ein av studentane sine og er genuint oppteken av at de skal lære og utvikle dykk. Elisabeth er alltid tett på studentane for å gje støtte i studiekvardagen. Elisabeth er eit strålande døme på korleis våre tilsette er tett på.

Inger Marie, professor på historie, forskar mellom anna på historia til midtausten og nyttar denne forskinga aktivt i undervisinga si. Ho viser korleis vi kan lære av historia for å forstå verda vi lever i i dag, og ho inspirerer og utfordrar studentane til å tenkje kritisk og analytisk. Inger Marie representerer korleis vi utforskar og utfordrar.

Arne Kåre, dosent på matematikk. Arne Kåre brenn for å skape den beste lærarutdanninga de kan få. I undervisinga si arbeider han utrettelig for å sikre at de får den kunnskapen og dei ferdigheitene de treng for å verte dyktige lærarar. Han stiller spørsmål og utfordrar studentane til å tenke sjølv. Arne Kåre er eit symbol på korleis vi er i dialog og skapar saman.

Steinar, førstelektor på mediefag. Steinar har eit levande engasjement for å gje studentane ein god praksisopplevelse. For å gjere dette utviklar og forskar han på praksisfeltet, slik at de får ei solid og relevant utdanning som gjer dykk godt førebudde på arbeidslivet. Steinar er eit symbol på korleis Høgskulen er nysjgerrig.

Iulia, rådgjevar i studieadministrasjonen. Iulia er eit fyrverkeri av energi og engasjement. Ho skapar gode internasjonaliseringsmoglegheiter for studentane og ho ser til at de får moglegheita til å utvide horisontane dykkar gjennom internasjonale erfaringar. Iulia er eit levande døme på korleis vi er opne og inkluderande.

Men korleis veit eg dette, jo eg snakkar med mange av mine kollegaer. Og det er viktig at du som student gjer. Snakk med dine medstudentar, snakk med dine faglærarar, snakk med dei i studentsørvis, snakk med studentpresten og studenthumanisten. På den måten tek du vare på både deg sjølv, og du arbeidar også aktivt med å få deg ei trygg og best mogleg utdanning.

Desse fem tilsette er eit symbol på Høgskulen i Volda. Og alle våre tilsette arbeidar for å gje dykk den beste utdanninga basert på den nyaste forskinga. Saman utgjer vi Høgskulen i Volda, og vi består av mange tilsette som dagleg legg si sjel i å skape ein god studiekvardag for kvar og ein av dykk og skape dei beste og tryggaste rammene for at de skal utvikle dykk. Resten må de faktisk gjere sjølv.

[Tilbake til video på storskjerm, om mogleg vise studentar frå forsamlinga]

For Høgskulen i Volda er ikkje berre oss tilsette. Høgskulen er mest av alt alle dykk studentar. Det er nettopp for dykk vi er her, og saman skal vi nå visjonen vår: Kompetanse for eit betre samfunn. Vi skal forske, vi skal utdanne, vi skal utvikle, og vi skal formidle.

Og alt dette befinn seg midt i Studiebygda Volda. Midt mellom fjord og fjell finn de eit unikt studiemiljø med eit rikt sosialt liv og gode moglegheiter for friluftsliv. Volda er kjent for sine aktive studentar og eit nært og kjært studiemiljø. Her vil de finne nokre av dei billigaste studentbustadene i Noreg, og de vil alltid vere nær faglærarane dykkar.

Eg oppmodar dykk alle til å gripe dei moglegheitene som ligg framfor dykk. Engasjer dykk i studia, delta aktivt i undervisninga, og ta del i det rike faglege og sosiale miljøet vi har her ved Høgskulen i Volda. Saman kan vi skape noko stort, og saman kan vi bidra til å gjere verda litt betre.

Lukke til med det nye studieåret!

Dear students, new and returning, dear guests, and dear colleagues,

Welcome to a new academic year at Høgskulen I Volda. It is a great pleasure to see so many engaged and expectant faces here today. We stand together at the beginning of a new chapter. But before this chapter begins, we must reflect a little on who Volda University College is.

Volda University College is more than just a university college. It is a place where we all, both staff and students, work together to achieve our vision: Competence for a better society. Let me tell you about five of our dedicated staff members who put their heart and soul into giving you the best opportunities for learning and development every day.

Elisabeth, a lecturer in sports. Elisabeth truly sees each and every one of her students and is close to them, helping each student to learn and develop based on where they are. She is genuinely concerned that you should learn and develop. Elisabeth is always close to the students to provide support in their daily studies. Elisabeth is a shining example of how our staff are close to the students.

Inger Marie, a professor of history, researches the history of the Middle East and actively uses this research in her teaching. She shows how we can learn from history to understand the world we live in today, and she inspires and challenges students to think critically and analytically. Inger Marie represents how we explore and challenge.

Arne Kåre, a docent in mathematics. Arne Kåre is passionate about creating the best teacher education you can get. In his teaching, he works tirelessly to ensure that you gain the knowledge and skills you need to become competent teachers. He asks questions and challenges students to think for themselves. Arne Kåre is a symbol of how we engage in dialogue and create together.

Steinar, a senior lecturer in media studies. Steinar has a lively commitment to giving students a good practical experience. To do this, he develops and researches the field of practice so that you receive a solid and relevant education that prepares you well for working life. Steinar is a symbol of how Volda University College is curious.

Iulia, an advisor in the study administration. Iulia is a firework of energy and commitment. She creates good internationalization opportunities for students and ensures that you have the opportunity to broaden your horizons through international experiences. Iulia is a living example of how we are open and inclusive.

But how do I know this? Well, I talk to many of my colleagues. And it is important that you, as a student, do the same. Talk to your fellow students, talk to your lecturers, talk to those in student services, talk to the student chaplain and the student humanist. In this way, you take care of yourself, and you also actively work to get a safe and best possible education.

These five staff members are a symbol of Volda University College. And all our staff work to give you the best education based on the latest research. Together, we make up Volda University College, and we consist of many staff members who daily put their heart and soul into creating a good study environment for each and every one of you and creating the best and safest framework for you to develop. The rest, you actually have to do yourself.

For Volda University College is not just us staff. The university college is most of all all of you students. It is precisely for you that we are here, and together we will achieve our vision: Competence for a better society. We will research, we will educate, we will develop, and we will communicate.

And all this is located in the Study Village of Volda. In the middle of fjords and mountains, you will find a unique study environment with a rich social life and good opportunities for outdoor activities. Volda is known for its active students and a close and cherished study environment. Here you will find some of the cheapest student housing in Norway, and you will always be close to your lecturers.

I encourage you all to seize the opportunities that lie ahead of you. Engage in your studies, participate actively in the teaching, and take part in the rich academic and social environment we have here at Volda University College. Together we can create something great, and together we can help make the world a little better. Good luck with the new academic year!

Kan vi freiste fleire til å bli lærarar?

I år kan du søke grunnskulelærarutdanning utan å nå karakterkrava i norsk og matematikk. Det er ingen revolusjon. Det er snarare ei politisk vane å endre opptak, innhald og/eller organisering av lærarutdanninga minst ein gong kvar stortingsperiode.

Mor og far køyrde meg i sin grå Peugeot til eg byrja på lærarutdanning i 2001. Då var opptakskravet generell studiekompetanse (altså, som i dag, når dei spesifikke opptakskrava er fjerna). Sidan då har det vore tre større endringar av rammeplanane for grunnskulelærarutdanninga, opptaksforskriftene er endra og utdanninga har blitt femårig. Få andre utdanningar er like politisk styrte, men eg er svært usikker på om det styrkjer kvaliteten i norsk lærarutdanning eller ikkje. Det er bra det er politisk interesse for skule og lærarutdanning, men forskrifter og endra titlar på vitnemål gjer lite aleine.

Eg hadde alltid lyst til å bli lærar. Eg trur ikkje eg hadde nokon spesiell grunn, men det var noko med det å arbeide med barn og ungdom, med ulike fag, oppleve meistring og skape gode og trygge kvardagar for barn og unge som freista meg. Gode lærarar blei førebilete, og heime på garden snakka foreldra mine om skule som noko viktig. Det var eit yrke eg kjende til, som kunne gi stor meining for andre og meg sjølv, og eg hadde ein fridom til å velje fag, bustad og alderssteg etter kva eg fekk lyst til seinare i livet. Det ligg fleire nøklar til å få fleire til å verte lærarar i dette.

1. Vi som er lærarar må fortelje til verda kvifor vi er lærarar, og kva som gjer at vi framleis arbeider i og med dette yrket. Som det å bidra til og oppleve at vesle Lise knekker lesekoden, eller at Herman forstår brøkrekning. Det å oppleve elevar som meistrar både fagleg og sosialt er noko for seg sjølv, og mange lærarar opplever dette nesten kvar dag. Og ikkje minst det å følgje elevane på vegen frå små barn til unge vaksne, og sjå kor dei veks og utviklar seg gjennom år etter år er ein utruleg viktig del av læraryrket. Du får også med deg kjekke kollegaer, som heiar på og støttar kvarandre. Og vi må heller ikkje gløyme at du kan arbeide kvar som helst i heile landet og det er forholdsvis enkelt å få seg fast jobb.

2. Lærarar er viktige personar i barn og unge sine liv, og spelar ei nøkkelrolle på vegen når barn utviklar seg og vert til sjølvstendige vaksne. For å få til dette treng skulen hjelp frå fleire. Fagforeiningar, heimar og samfunnet må snakke positivt om lærarar og vise at skule er viktig. Haldningar som vi vaksne har til lærarar og skule smittar over på borna og unge som vi omgår dagleg. Når skrytte du sist av ein lærar?

3. Vi i høgare utdanning må vise at det er mange vegar til å bli lærarar, og at barnehage- og grunnskulelærarutdanningane er berre nokre av vegane. Igjen er det berre nokre av desse som har eller har hatt spesifikke opptakskrav. Det er nemleg mange og varierte vegar inn i læraryrket. Mange som byrjar på ei høgare utdanning veit kanskje ikkje enno at det er lærar dei vil ende opp som. Eller kanskje ein finn ut at ein vil verte lærar etter eit langt yrkesliv? Det er også mogleg.

I følgje SSB er nesten 15 prosent av alle som arbeidar som lærarar i skuleverket utan godkjent pedagogisk utdanning. Dette viser kor viktig det er å få fleire inn i utdanningane, men aller viktigast, kvalifiserte lærarar ut av utdanningane. Det er viktig, sjølv om dei spesifikke opptakskrava no er letta på, så vil det ikkje verte enklare å fullføre utdanningane av den grunn. Alle som endar med eit vitnemål som grunnskulelærar skal oppfylle dei same krava, og skal gjennom omfattande praksisopplæring i tett samarbeid med det arbeidslivet studentane skal ut i. Studentane vil få god opplæring i skulefaga dei skal undervise i og ikkje minst ei god pedagogisk ballast, som gjer dei i stand til å hjelpe elevane til å lære og meistre.

Så kanskje nokon får ein ny start på lærarlivet sitt når deira foreldre køyrer dei i ein svart Tesla model Y til si lærarutdanning.

Odd Helge Mjellem Tonheim

Orientering frå rektor 20. juni 2024

Lærarutdanningane

Som styret er informert om tidlegare så er det låge søkartal på grunnskule- og barnehagelærarutdanningane. Kunnskapsdepartementet har opna for at ein kan søke om fritak frå dei spesifikke opptakstala på grunnskulelærarutdanningane, og det har høgskulen gjort. Vi har søkt om fritak frå alle spesifikke opptakskrav på grunnskulelærarutdanningane, slik at ein student med generell studiekompetanse kan få opptak. Vi ventar svar frå Kunnskapsdepartementet der. Vi har også søkt departementet om studieplassar til arbeidsplassbasert barnehagelærarutdanning frå 2025, basert på at kunnskapsdepartementet opna opp for å søke om dette for kort tid sidan.

Universitetskriteria

Kunnskapsdepartementet har sendt forslag til endringar i studiekvalitets- og studietilsynsforskriften på høyring. Her foreslår kunnskapsdepartementet å endre på universitetskriteria, slik at standarden vert at det er minst ei doktorgrad som er dekkande for vesentlege delar av institusjonens verksemd med fleire andre justeringar. Dette vert det vesentleg for høgskulen å gå inn i og sjå på, òg kome ei høyringsfråsegn til departementet innan fristen. Dette vil også aktualisere diskusjonen om korleis HVO skal posisjonere seg i UH-landskapet frammover.

UH-Nett Vest

UH-Nett Vest er ei universitets og høgskuleallianse som har eksistert i mange år. Det er eit samarbeid mellom Høgskulen på Vestlandet, Universitetet i Bergen, Universitetet i Stavanger, VID Vitenskaplige høyskole og NLA. HVO har vore medlem nesten sidan starten. Avtala skal no fornyast for perioden 2025 – 2028. Formålet med nettverket er å vere eit regionalt nettverk som skal bidra til å styrke høgare utdanning og forsking ved medlemsinstitusjonane gjennom et forpliktande nettverkssamarbeid. Eit av dei viktigaste samarbeidspunkta er Solstrandskonferansa, der leiinga ved medlemsinstitusjonane møter sentrale politikarar som statsråd for høgare utdanning og forsking/statssekretær og fleire frå utdannings og forskingskomiteen frå Stortinget. Dette har vorte ein sentral møteplass mellom UH-institusjonane på Vestlandet og sentrale politkarar for sektoren. Mi vurdering som rektor er at dette er ein viktig arena for HVO å fortsett vere med på, gitt at vi får ein unik moglegheit til å nå inn til sentrale politikarar og også å vere med i eit UH-Nettverk som har som mål å bygge UH institusjonane på Vestlandet.

Utnemning av styrerepresentant SiVolda

Høgskulen skal nemne opp ein representant til styret i Studentsamskipnaden i Volda, og her har det vore rektor som no peikar ut. Normalen no har vore at det er prorektor som er fast representant, og rektor som er vara. Og det tenker rektor er det naturleg å fortsetje med, gitt at koplinga mellom Studentsamskipnaden i Volda og leiinga på Høgskulen er vesentleg.

FLAGG OG PARADE FOR TRYGGLEIK OG KJÆRLEIK

I mai kan du sjå at logoen til Høgskulen i Volda er kledd i fargane i regnbogen. Vi vel òg å flagge med regnbogeflagget i veka Bygdepride går føre seg, og vi stilte sjølvsagt òg i Bygdepride-paraden. Studentar, tilsette og ikkje minst brukarane av tenestene vi utdannar til (som skule, Nav, media og barnevernet), treng at vi er trygge og tydelege på at mangfald er ønskt, og at kjærleik treng tryggleik.

Det er viktig for Høgskulen å støtte opp under Bygdepride, og eg kjem tilbake til dette etter kvart. Men først: Er Bygdepride eigentleg viktig den dag i dag? Seksuell omgang mellom menn vart avkriminalisert i 1972. I 1993 vart partnarskapslova vedteken, likekjønna ekteskap vart tillate i Noreg i 2009, og sidan 2017 har homofile òg kunna gifta seg i Den norske kyrkja.

Så kvifor er det eigentleg noko poeng å framleis feire Bygdepride eller Pride? Sjølv om det i Noreg er betre forhold for skeive i dag enn tidlegare, å er det ikkje lenge sidan ting såg annleis ut. I år er det 50 år sidan den første pride-markeringa på Universitetsplassen i Oslo. Ingen av studentane våre har levd heile livet i eit Noreg der likekjønna kunne gifte seg og få like rettar som heterofile i staten. Det er heller ikkje like enkelt å vere skeiv andre stader i verda. I nabolandet vårt Russland er undertrykkinga av homofile aukande, og for under to år sidan vedtok dei ei lov som gjer det straffbart å offentleg vise kjærleik som ikkje er heterofil. I Polen erklærte hundre kommunar seg som homofrie for få år sidan. I om lag 33 prosent av verdas land er homofili forbode. Sju land praktiserer dødsstraff for homofili.

Barne-, ungdoms- og familiedirektoratet (Bufdir) gjennomfører jamleg undersøkingar om haldninga til LHBTIQ+-personar. Det var færre negative haldningar til ulike former for kjønns- og seksualitetsmangfald i 2022 enn då undersøkingane byrja i 2007. Det er bra. Men det står framleis ein heil del att. Meir enn ein av ti menn «grøssar når dei tenkjer på homofile menn». 12 prosent av mennene er negative til at menn held hender i offentlegheita. 10 prosent av menn meiner sex mellom to kvinner er feil, og 20 prosent meiner at sex mellom to menn er feil. For 15 år sidan var kring dobbelt så mange negative, men framleis er haldningane temmeleg utbreidde.

Denne triste røyndomen understrekar kvifor det framleis er viktig at vi feirar Pride og Bygdepride, og at vi markerer dette tydeleg for studentar og framtidige profesjonelle fagutøvarar. Det handlar ikkje berre om å feire fridomen vi har til å elske kven vi vil, men òg om å kjempe for dei rettane og den fridommen mange andre i vår verd framleis ikkje har.

Høgskulen i Volda har ei viktig rolle å spele i denne kampen. Som ein akademisk institusjon, er vi i ein unik posisjon til å påverke og utdanne neste generasjon av lærarar, journalistar, sosialarbeidarar, leiarar, avgjerdstakarar og nokon kvar. Vi har ansvaret for å stå opp mot diskriminering og fordommar. Høgskulen sin visjon er «Kompetanse for eit betre samfunn». Og ein del av dette handlar også om å støtte opp under Bygdepride, for å på denne måten sende ein sterk bodskap til studentane, tilsette og det større samfunnet om at vi står saman med LHBTIQ+ samfunnet i kampen for like rettar.

Ein akademisk institusjon har ei særeigen posisjon til å fremje kunnskap, kritisk tenking og respekt for mangfald. Å støtte Pride er ein del av dette engasjementet. Det gir ei plattform for å utforske og diskutere tema knytte til kjønn, seksualitet, sosiale rettar og likestilling – alle relevante og viktige emne i dagens samfunn. Dette støttar ikkje berre akademisk forståing, men bidreg òg til å utvikle empati og sosial bevisstheit blant studentane våre. I ei verd som stadig blir meir globalisert, er evna til å forstå og verne om mangfaldet i menneskeleg erfaring ein nøkkelkompetanse.

Når vi støttar Bygdepride, skaper vi også eit trygt og inkluderande miljø for alle studentane våre. Vi ønskjer å vere ein institusjon der alle studentar føler seg velkomne, aksepterte og trygge. Så ja, det er framleis viktig for Høgskulen i Volda å delta i Bygdepride. Ikkje berre fordi det er den rette tingen å gjere, men fordi vi som ein utdanningsinstitusjon har ei viktig rolle å spele i kampen for likskap og inkludering. Vi vil halde fram med å støtte opp om Bygdepride, og vi oppmodar alle til å gjere det same. Fordi kjærleik er kjærleik, uansett kven du er, og kven du elskar.

Odd Helge Mjellem Tonheim
Rektor Høgskulen i Volda

Rektors orientering til styret 7. mai 2024

Norsk innovasjonssenter og Aasenkvartalet

Det er høg aktivitet med tanke på å realisere Norsk Innovasjonssenter og byggjesteg ein i Aasenkvartalet, som er planlagt rett bak Hans Strøm-huset der Ivar Aasen-huset no står. Høgskulen er i dialog med både Volda utvikling AS, Volda kommune, Statsbygg og Sisa Invest AS om progresjonen her. For høgskulen sin del er det Norsk innovasjonssenter som HVO har lagt inn i strategiplanen at vi skal bidra med å realisere, og ikkje minst arbeid med korleis vi skal fylle innovasjonssenteret med ekstern aktivitet som gjev inntekter til høgskulen. Vidare er det også snakk om erstatning for om lag 60 kontor som vil forsvinne i eit eventuelt byggetrinn 2 eller 3 i Aasenkvartalet. Utbygginga her vil verte kostbar for høgskulen, og vi må vurdere nøye behovet vi har opp mot kor mykje det vil koste oss. Her vil styret få ei sak på bordet før endeleg avgjerd.

Vernepleie- og sjukepleieutdanning

Rektor og Randi Bergem har vore i møte med statssekretær Ivar Prestbakmo i kunnskapsdepartementet og seinare også stortingspolitikar Marit Knutsdottir Strand der vi har framsnakka HVO sin søknad om studieplassar vernepleie- og sjukepleiarutdanning i statsbudsjettet 2025. Tilbakemeldingane frå møta er at dei er svært positive til prosjektet, og at dei forstår kvifor vi søker om ekstra studieplassar til dette, men at dei sjølvsagt ikkje kan love noko per no gitt at det vert ein del av ein større budsjettprosess. Vi planlegg å arbeide vidare med anna politisk påverknad i tida frammover.

Søkartal

Ein framtidig student kan enten søke studieplass på Høgskulen i Volda via Samordna opptak, eller via Lokalt opptak. Vi lokalt opptak kan ein søke studieplass på ei rekke vidareutdanningar, mastergrader og praktisk pedagogisk utdanning. I samordna opptak kan studentar søke på bachelorgrader, grunnskulelærarutdanningane og årsstudium, og i slutten av april vart desse tala offentleggjort. Når det gjeld samordna opptak var det nasjonalt ein oppgang på 4,7 % i tal søkarar, medan på Høgskulen i Volda var det ein nedgang på 17,8 %. Og det er lenge sidan høgskulen har hatt så låge søkartal på samordna opptak. Med nokre unntak, så er det ein nedgang på veldig mange av bachelorane våre. Vidare fortset nedgangen i søkartal på barnehagelærarutdanninga og grunnskulelærarutdanningane både nasjonalt og lokalt, men diverre er nedgangen større i Volda enn nasjonalt. Når det gjeld praktisk pedagogisk utdanning så er her ein gledeleg markant oppgang i tal søkarar. Vidare har vi per no fleire søkarar i lokalopptaket enn vi hadde på same tid i fjor, og på fleire av masterane er det ein gledeleg auke.

Nedgangen i tal søkarar på samordna opptak er svært bekymringsfull, og svært mange av studia her vil verte lagt ut på restetorget når det opnar i sommar. Vidare arbeidar høgskulen aktivt med å sikre at søkarar som har søkt på ein studieplass på HVO skal verte trygg på studievalet sitt med å framstille Volda som ein god plass å studere. Styret vil som vanleg få ein rapport på opptaket tidleg på hausten.

Publiseringspoeng ved HVO

Den 12. april var det frist for rapportering av publiseringspoeng, og Høgskulen i Volda produserte i 2023 141,9 publiseringspoeng, noko som er ei auke på vel 30 poeng. Denne auka er svært gledeleg og viktig for høgskulen.

År	Vitskapleg poengproduksjon ved HVO
2023	141,09
2022	111,00
2021	110,06
2020	188,95
2019	108,39
2018	97,19
2017	108,8
2016	100,2
2015	111,5
2014	98,8
2013	68,4

Rektors orientering til styret 7. mars 2024

Doktorgrad i utdanning, språk og kultur

Det er ei glede å melde til styret at doktorgrada i utdannings, språk og kultur no er akkreditert. NOKUT kommisjonen leverte ein svært positiv rapport, der planane og fagmiljøet fekk mykje skryt. Vi er no sjølvakkrediterande på til og med masternivå innan fagområda som som doktorgrada femner om. Høgskulen har søkt Kunnskapsdepartementet om tillatelse til å starte opp utdanninga. Styret vil så snart som råd få ei ny sak om doktorgrada på bodret, det ein ser nærmare på dei vidare planane, inkludert plan for oppstart, eit blikk på økonomien og kva fordelar det er med å få i gang ei slik doktorgrad på Høgskulen.

Kakefest for ny doktorgrad. Foto: HVO / Steinarr Sommerset

Fokus på dagleg drift

Som de veit så er direktør Emblem sjukemeldt, og vi har fått inn ein fungerande direktør til å ta unna dei løpande oppgåvene. Mi oppleving er at dette fungerer godt samla sett, og at den daglege drifta på høgskulen er sikra på ein god og trygg måte.

Studiebarometeret 2023

I februar kom tala frå studiebarometeret. Studiebarometeret er ei nasjonal studentundersøking som NOKUT gjennomfører kvar haust, og det er andre- og femte-årsstudentar som er respondentar. Dei overordna resultata ser det på figuren som de ser på skjermen no. Med eitt unntak er dette ei gruppering av fleire spørsmål i undersøkinga, og vert gjerne kalla for hovudområde. Samanlikna med nasjonale tal så ligg HVO under på 2 hovudområde, nemleg studentane sitt eige engasjement og korleis studentane opplever organiseringa av studieprogrammet. På to andre hovudområde, nemleg korleis studentane opplever tilbakemeldinga og rettleiinga og tilknytinga til arbeidslivet, ligg HVO over landssnittet. Og på tre områder, undervising, fagleg og sosialt miljø og vurderingsformer ligg vi likt med landssnittet. Når vi samanliknar med oss sjølv for året før, så ser vi at det er ein tilbakegang på fem hovudområde og vi ligg stabilt på to. Når vi ser på den nedste linja i diagrammet ser vi korleis studentane svarar på spørsmålet: «Eg er, alt i alt, nøgd med studieprogrammet eg går på?». Her ser vi at HVO har ein tilbakegang frå i fjor, og ligg på 3,8. Landssnittet ligg på 4,0. Dette er resultat HVO sjølvsagt samla sett ikkje er nøgd med. Resultata frå studiebarometeret vert arbeida med i kvalitetsarbeidet, og har mellom anna vore diskutert på dekanmøtet, i ulike avdelingsmøter og møter med studieprogramleiarane. Og resultata her vil vere med på å danne eit av fleire grunnlag inn i emne og studieprogramevaluringane som igjen dannar grunnlag for studiekvalitetsrapporten.

Sjølv om dei overordna resultata ikkje er noko å rope hurra for, så er det likevel mykje positivt å spore når vi går djupare inn i tala, som til dømes at særleg mediefaga gjer det særs godt i studiebarometeret, og det er det også andre utdanningar som til dømes barnehagelærarutdanningane og bachelor i design, kunst og handverk.

Verdien av vidareutdanning

I byrjinga av april kunne det bli storstreik. Rett før dei siste timane i meklinga varsla Fellesforbundet ei raskare og større opptrapping enn det som er vanleg før ein eventuell streik. Det var ikkje løn aleine som gjorde forhandlinga vanskeleg. Det som var mest krevjande, var kravet om kompetanseheving. Partane klarte ikkje løyse dette sjølve. Regjeringa måtte inn og love tiltak.

Kravet om kompetanseheving handlar ikkje om at ein er dårleg i faget sitt. Tvert imot. Det handlar om at ein er stolte av yrke, fag og jobb, og vil utvikle seg og arbeidsplassen sin vidare. Gjennom etter- og vidareutdanning får ein nye verktøy, erfaringar og refleksjonar knytt til eigen praksis.

Personleg har eg opplevd verdien av kompetanseheving frå fleire perspektiv. Eg har undervist matematikklærarar i grunnskulen. Det å sjå fleire lærarar saman reflektere over eigen praksis opp mot forsking, teori og konkrete døme, og få støtte dei i utviklinga av eiga lærargjerning, er noko av mest givande eg gjer. Som høgskule har vi gleda av å gi av vår kunnskap og samtidig lære av dyktige profesjonsutøvarar. Forskinga og utviklingsarbeidet vårt endrar praksis, inspirerer og gjer at fleire elevar meistrar matematikk.

Frå dei ulike fagmiljøa på Høgskulen i Volda (HVO), høyrer eg kollegaene mine fortelje om studiereiser, gjesteopphald, vidareutdanning, doktorgradskurs og seminar dei har delteke på. Både administrativt og vitskaplege tilsette har høve til å lære og utvikle seg, og deler ny erfaring og kunnskap med kvarandre. HVO er noko langt meir enn eit statleg forvaltningsorgan. Vi er eit fellesskap av nysgjerrige folk. Vi held oss oppdatert på fag og funksjonar og nyttar variasjonen av røynsler og kunnskap som bur i organisasjonen.

Når noko så positivt som kompetanseheving kan føre til streik, er det verdt å reflektere over kva som kan vere problematisk. Det handlar ofte om pengar. På HVO har vi stipend for forsking og utvikling, og fleire avdelingar og seksjonar bruker av budsjetta sine til å oppdatere éin eller fleire tilsette gjennom reisestøtte, litteraturkjøp, kursavgifter og anna.

Kompetanseheving krev tid og pengar, både for arbeidsgjevar og arbeidstakar. Det er ofte verdt det, men på kort sikt kan det vere vanskeleg å prioritere. Derfor har staten store ordningar for vidareutdanning av lærarar, og i lønsoppgjeret blei det lova ei form for ordning for industrisektoren. Mange arbeidstakar- og arbeidsgivarorganisasjonar har også eigne kompetansefond i tillegg.

Veldig mange av studentane ved HVO tek vidareutdanning. Dei bygger på kompetansen sin med studium. Nokre får alt dekt, og andre får til dømes dekt reise eller permisjon med løn til eksamen.

Sjølv tek eg vidareutdanning ved NTNU. Det er nyttig for meg å vere student på ein annan institusjon samstundes som eg er i leiinga ved HVO. Å vere student er ei viktig og god erfaring i seg sjølv, og ei ekstra verdifull erfaring når eg leiar ein utdanningsinstitusjon. Eg tek utdanning i leiing av offentleg sektor.

Eg er heldig på fleire vis. Studiet er gratis, og verken HVO eller eg treng betale studieavgift. Eg får dekt reise og opphald på studiet av HVO som arbeidsgivar. I teorien kan eg også arbeide noko med studia i arbeidstida, men til liks med mange andre som tek vidareutdanning, går mange av kveldane og helgene mine med til å lese og skrive ved kjøkkenbordet.

På studiet møter eg andre leiarar frå offentleg sektor med anna leiarerfaring enn meg. Røynde leiarar frå ulike delar av offentleg forvalting, som t.d. kriminalomsorg, politi og helsesektoren , deler kunnskap og reflekterer over erfaringane i lys av teori og forsking. Deltakarar på vidareutdanning bygg kompetanse saman og bidreg til å utvikle både arbeidsplassane og seg sjølv. Dette er også noko av det som gjorde etter- og vidareutdanning til ein viktig del av lønsforhandlingane i byrjinga av april.

Høgskulen i Volda har høg kompetanse på viktige område for offentleg sektor. Vi er særleg sterke på lærarutdanning og skuleutvikling, inkludert faga i skulen, som HVO nett har fått godkjent doktorgradsutdanning for. Vi er også svært sterke innan helse- og sosialfag, samfunnsplanlegging og leiing. Kvifor er dette styrkar ved HVO? Fordi vi driv kontinuerleg kompetanseutvikling i alle ledd i organisasjonen.

Vi har også kunnskap som er viktig for privat sektor, innan mediefag, kulturfaga og for så vidt med den kompetansen vi har i fag og profesjonar frå offentleg sektor. HVO arbeider no med ein etter- og vidareutdanningsstrategi, der vi har som mål å gjere emne tilgjengeleg for folk som er i arbeidslivet, og å skape kontaktflater mellom engasjerte studentar og erfarne profesjonsutøvarar. Vi ser fram til å utvikle nye tilbod for framtida i tråd med etterspurnad i arbeidslivet.

Høgskulen i Volda er avhengig av at offentleg sektor satsar på kompetanseheving. Dét er også samfunnet avhengig av. Ein offentleg sektor som ikkje opnar seg mot verda, ny kunnskap og andre fagmiljø, stagnerer. Det har offentleg sektor skjønt – derfor blir det satsa på kompetanseheving, leiarutvikling og vidareutdanning. Partane i arbeidslivet, både arbeidsgjevarar og arbeidstakarorganisasjonane, har også skjønt det. Etter- og vidareutdanning er viktig for å saman utvikle eit betre samfunn.

Odd Helge Mjellem Tonheim
Rektor Høgskulen i Volda

Innlegget er ogs publisert i Tidens Krav og Romsdals Budstikke

Opning av nyoppussa Hans Strøm-hus 11.1.2024

Kjære studentar, kollegaer og vener av Høgskulen i Volda

Det er med stor glede vi i dag kan markere opninga av det nyoppussa Hans Strøm-huset, eit viktig hus ikkje berre for høgskulen vår, men også for heile lokalsamfunnet i Volda og regionen rundt oss.

Maher Othman frå studentparlementet og rektor Odd helge M. Tonheim står for snorklippinga. Foto: HiVolda/Per Straume

Huset var oppført i 1984, og det var på høg tid med ei skikkeleg oppussing no. Hans Strøm-huset har stått som ein bastion for kunnskapsutvikling, læring og kreativitet og har vore viktig for både distriktshøgskulen og Høgskulen i Volda. Tilsette har forska her, studentar har lært, og huset har tilbydd rom for vekst og inspirasjon for tallause studentar gjennom åra.

Hans Strøm, mannen huset er oppattkalla etter, var meir enn ein prest; han var naturforskar, topograf og ein pioner i si tid. Som sokneprest i Volda var han djupt oppteken av folkeopplysning og ein viktig del av utviklinga av folkeopplysningstradisjonen her. Engasjementet hans for utdanning og kunnskapsdeling er ein arv vi stolt byggjer vidare på ved Høgskulen i Volda. Han lét etter seg eit rikt forfattarskap som speglar ei breidde av interesse og kunnskap, ein arv som inspirerer oss til kontinuerleg læring og utvikling av ny kunnskap.

I oppussingsprosjektet har vi lagt stor vekt på å skape moderne undervisningsareal med opne og fleksible læringsområde. Vi ønskjer at dette huset skal fremje ein stor variasjon av læretilnærmingar, der studentane våre kan lære, samarbeide og sosialisere i eit miljø som er tilrettelagt for studentane sine behov. Med nye, mindre sitjegrupper i dei opne læringsareala ønskjer vi å leggje til rette for både fellesskap, gruppearbeid og individuell fordjuping. Vi trur at denne blandinga av private og felles område vil inspirere til ein samhandlande og inkluderande akademisk kultur.

Direktør Ann Kristin Emblem overrekker den symbolske nøkkelen frå opninga av Hans Strøm i 1984 til dekan Jorun Sem Fure. Foto: HiVolda/Per Straume

Som rektor er eg stolt over å vere ein del av denne fornyinga. Eg ser fram til å sjå korleis våre studentar og tilsette tek i bruk dette flotte nyoppussa huset. Saman vil vi fortsetje å byggje på Høgskulen i Volda sin arv som ein stad for framifrå utdanning og innovasjon.

Det er mange som har stått på og arbeidd hardt for å få dette til, så eg vil rette ei stor takk til alle saman, men nokre få må takkast særskilt. Først og fremst høgskulen sin prosjektleiar, Jostein Sporstøyl, for den innsatsen han har lagt i dette prosjektet. Eg vil også takke Statsbygg ved Lisa Krøvel for eit svært godt samarbeid, og også prosjektleiinga i HS Bygg, som har vore avgjerande for å få dette prosjektet så godt i mål. Eg vil også takke Camilla Dahl Humberset for hennar viktige bidrag i å vareta avdelinga sine interesser og for det omfattande arbeidet med å få på plass alle detaljar.

No er vi så heldige å ha eit svært aktivt og godt Studentparlament på høgskulen, og Maher Othman frå Arbeidsutvalet skal få æra av å gjennomføre sjølve snorklippinga som markerer opninga. Han vil også seie nokre ord. Gratulerer til alle studentar og tilsette på Høgskulen i Volda med eit nyoppussa og fantastisk flott Hans Strøm-hus!

Opninga vart feira med kake til alle studentar, tilsette og gjestar som var innom. Foto: HiVolda/Per Straume

Rektor si orientering til styret 7.12.23

Prosessen med akkreditering av doktorgrad i utdanning, språk og kultur
Høgskulen fekk tidleg i november orientering om at prosessen er forseinka, og den nye tidsplanen tilseier at vi vil få eit rapportutkast litt før jul, truleg med svarfrist tidleg i januar. Etter planen per no så ligg det an til ei avgjerd i styret i NOKUT i midten av februar.

Budsjettforlik
Styret skal seinare i dag handsame budsjettet for 2024, som er basert på regjeringa sitt utkast til budsjett. Sist søndag kom nyheita om at regjeringa har inngått budsjettforlik med SV. Detaljane er det for tidleg å seie heilt konkret, men det er gledeleg at studiestøtta ser ut til å auke med 10 prosent frå 1. august. Det som er bekymringsfullt, er at det skal trekkast inn 50 millionar kr i forventa lågare pris og lønsvekst og også 21 millionar kr knytt til færre studieplassar til ukrainske flyktningar. Korleis tala vil sjå ut for HVO, er enno uvisst, men det ser ikkje ut til å vere dei veldig store justeringane som må til.

Hans Strøm – innflytting
I midten av november kunne dei tilsette ta i bruk kontora i eit nyoppussa Hans Strøm-hus. I januar vil huset verte fylt med undervising og mykje anna studentaktivitet. Det er hektisk aktivitet på ASH med å teste ut dei nyoppussa undervisingslokala, som frå og med januar vil kome alle tilsette og studentar på HVO til gode.

Bokhandel
Akademika tok i slutten av oktober avgjerda å legge ned bokhandelen som er på høgskuleområdet. Høgskulen og Studentsamskipnaden i Volda har vore i dialog med Akademika fram mot avgjerda og har strekt seg langt for å legge til rette for å framleis ha ein bokhandel på høgskuleområdet. Etter at avgjerda var teken frå Akademika si side, har Norli, som har vanleg bokhandel i Volda sentrum, teke på seg det vidare ansvaret for eit fagbokutsal. Dei har kjøpt Akademika sitt varelager, og inntil vidare har Norli opna opp i dei gamle lokala til Akademika. Her vil dei ha open bokhandel ut februar. HVO har forlenga leigeavtalen med Ivar Aasen-huset ut denne perioden. Etter det vil Norli opne opp i ny-oppussa lokale i sentrum, der dei også har plass til ein fagbokhandel.

Nasjonal samordning av masteropptak
Det vert arbeidd i universitets- og høgskulesektoren med å organisere ei nasjonal samordning av opptaket på mastergrader, som per i dag ligg til kvar enkelt institusjon. Samordna opptak handsamar i dag hovudsakleg årsstudium og bachelorgrader. Spørsmålet er om sektoren skal ha eit tilsvarande nasjonalt opptak for opptak på mastergrader. Spørsmåla som vert stilte i høyringa, er mellom anna om vi vil ha eit slikt opptak, kor samordna det skal vere, og korleis det skal finansierast. HVO arbeider med å skrive høyringssvar og vil svare innan fristen 1. februar.

Opning av seminar om kunstig intelligens

Prorektor Eirik Søvik opna den 9.11.23 eit seminar om kunstig intelligens på Høgskuln i Volda. Under finn de opningshelsinga hans.

Hjarteleg velkomne til Høgskulen i Volda! Vi set særs stor pris på at så mange har teke vegen hit til oss for å lære meir om kunstig intelligens. Kunstig intelligens (KI) vil utan tvil setje sine spor i vår region – og alle andre regionar.

Når ein skal presentere eit seminar om kunstig intelligens, er det vanleg å snakke litt om kor flott det vert – for så å ta ein tur ned i dalen med dei potensielle negative sidene – før ein til slutt seier ber alle tenke på moglegheitene igjen. Etter å ha sett på programmet og alt det positive og alle moglegheitene som vert presenterte der, tenkte eg at eg skulle gjere det litt annleis. Frå meg får de berre det negative.

Men kunstig intelligens – er det noko nytt? Revolusjonen med tenkande maskiner var lova på 40-talet, på 50-talet, på 60-talet, på 70-talet, på 80-talet, ja, til og med på 90-talet. Litt små-ulming var det òg tidleg på 2000-talet, , men så blei det ikkje lenger snakka om ein revolusjon; ein har kanskje nytta litt meir forsiktige omgrep, som maskinlæring. Men for om lag eit år sidan vakna verda opp til at no – med ChatGPT – var revolusjonen her.

Prorektor Eirik Søvik opnar KI-seminaret. Foto: Per Straume, HVO

Eg for min del høyrde først om det i ein diskusjon på Facebook. Det var eit innlegg frå ein som lurte på om eit straumbrot på serverane som hadde ChatGPT-tenesta, ville medføre eit drap. Han skreiv at han hadde snakka med ChatGPT og fått inntrykk av at dette var ein skapning som hadde eit inderleg ønske om å fortsette å leve «livet» sitt, og då ville jo eit ulykksalig straumbrot avslutte eit liv, i strid med denne skapningen sitt ønske. Vidare var det jo ei bekymring om framtida: Kva når vi alle har slike kunstige intelligensar på PC-ane eller mobiltelefonane våre, og vi ønsker litt fred frå det evinnelege maset deira (alle brukarar av Snapchat kan vel kjenne seg igjen i den skildringa), og vi vel å skru av maskinene – er det då eit mord?

Kva var det med ChatGPT som førte til desse moralske dilemmaa? Ingenting på serverrommet hadde fysisk endra seg, men her oppstod det plutseleg ein diskusjon om dei moralske rettane til datamaskiner. I vekene som følgde, var det mange som stilte desse spørsmåla: Om datamaskiner vert intelligente, bør ikkje det ha noko å seie for korleis vi behandlar dei?

Dette i ei verd der vi, reelt sett, omgir oss med skapningar som vi veit kan tenke, som vi veit kan føle, men likevel ofrar vi stort sett ikkje ein tanke på om dei ønsker å leve, før vi sender dei til slakteriet, eller endrar verda på måtar som definitivt gjer liva deira vanskelegare å leve.

Eg skal ikkje misjonere om veganisme eller andre ting her, men kva er det som gjer at mange no plutseleg snakkar om den moralske kapasiteten til datamaskiner på ein heilt anna måte enn vi gjer for fisk og fluger? Om ein ser på kapasiteten til KI-verktøy, så var det eigentleg ikkje noko kvantesprang som hadde skjedd. Desse verktøya har lenge kunne gjort mange fantastiske – og skremmande – ting. Som til dømes å skape bilete og film som ser nesten ekte ut. Men det som trefte oss i fjor, var at vi opplevde at dei kunne nytte språket vårt på ein ny måte.

Kyr og kyllingar kan ikkje fortelje oss korleis dei har det; ChatGPT har det ikkje på nokon måte i det heile, men kan formulere seg på same måten som vi gjer. Det å kunne sette ord på korleis ein har det, sjølv om ein ikkje har det på nokon måte som helst, det utgjorde den store skilnaden.

Dette vekker nokre moralske spørsmål – ikkje dei om det er greitt å skru av ein PC eller ikkje, men meir om kva dette har å seie for korleis vi ser på medmenneska våre.

No er det heldigvis ikkje valkamp lenger, men i valperiodane går det ikkje ein dag utan at ein kan lese i avisa om ein menneskeskjebne som har vorte påverka av politiske prosessar, og korleis ei røyst til det eine eller det andre partiet vil kunne forhindre at fleire skal lide denne skjebnen. Desse historiene har hatt eit truverd fordi dei kjem frå eit anna menneske. Kva skjer når vi ikkje lenger kan vere sikre på om avsendaren faktisk har hatt denne opplevinga, og det kanskje berre er noko ei datamaskin har funne på for å få oss til å tru at nokon har hatt denne opplevinga? Har det noko å seie? Påverkar det tilliten vår til det politiske systemet?

I vår sektor, høgare utdanning, har vi ein annan moralsk dimensjon. Det handlar om det å levere eksamenssvar som ein ikkje har skrive sjølv. Til alle tider har enkelte juksa ved eksamenar. Det har ein tenkt på som trekk ved den som juksar. Men den frykta som oppstod i kjølvatnet av ChatGPT, vitnar om noko anna. Det finst hundrevis av tenester på internett der ein kan kjøpe seg eit eksamenssvar. Men det kostar pengar, og ein kan ikkje vere sikker på kvaliteten før produktet er levert, og då har ein kanskje ikkje tid til å skrive eit svar sjølv, dersom den ein hadde kjøpt, ikkje heldt mål.

No er det gratis, ein kan prøve seg litt fram, vurdere ulike svar opp mot kvarandre, kanskje berre få innspel til litt enkeltdelar som ein har streva med. Kanskje kan ein berre be ChatGPT om å utbetre ein bit som var litt klønete formulert. Det moralske dilemmaet her ligg, først og fremst, ikkje i hovudet til studenten. Det ligg i hovudet til dei som skal ha tillit til dei. Før tenkte ein «sjølvsagt kjøper ikkje studentane eit eksamenssvar – det er jo feil». No tenker ein kanskje: «Det er så lettvint å jukse at sjølvsagt gjer studentane det.» Korleis vert miljøet her på høgskulen om dei tilsette og studentane ikkje lenger har tillit til kvarandre?

Og dette skjer ikkje berre i høgare utdanning, det skjer i heile samfunnet. Tenk deg ein elev som har skrive ein tekst om bestefaren sin, der eleven dreg fram minne frå alle dei fine fisketurane dei hadde saman. Har det noko å seie om det er læraren som les teksten, som verkeleg ser eleven, og som skriv ei tilbakemelding som inspirerer eleven til å skrive ein endå betre tekst neste gong, eller om det er ei datamaskin som har rekna seg fram til kva slags tilbakemelding eleven treng for å kome seg vidare?

Kva med ei tekstmelding frå ein bekymra ektefelle? Ein ektefelle som har vore vaken og venta på at den andre skal kome heim, halve natta. Har det noko å seie om ein digital assistent svarer det ektefellen treng å høyre der og då, eller om den andre ektefellen gir eit svar frå hjartet? Kva gjer det med oss at vi i desse situasjonane ikkje lenger kan vite om det er dei vi har rundt oss, som svarer, eller om det er den kunstige intelligensen? Og det er ikkje slik at det anten er KI eller eit menneske, heller: Det er gjerne ei blanding. Kva om det faktisk er ektefellen sin intensjon som kjem til uttrykk, men at enkelte av orda kjem frå KI? Eller kanskje læraren ikkje heilt veit kva eleven bør jobbe med, men kan nytte KI for å finne det ut, for så å skrive dei rette orda sjølv? Problemet er jo at mottakaren ikkje lenger kan vite kva som kjem frå menneske, og kva som kjem frå KI.

Kunstig intelligens vil utan tvil endre samfunnet vårt på fundamentale måtar. Det vil gjere det lettare å vere menneske, og det vil gjere det vanskelegare å vere menneske. Under Fagskulekonferansen nyleg vart det samanlikna med atombomba. Ei oppfinning som skulle endre alt, og som verkeleg har påverka verdshistoria på ein dramatisk måte. Foreløpig har ho heldigvis ikkje fått like store negative konsekvensar som vi hadde frykta. Men verda er heilt definitivt ei anna enn før ho vart oppfunnen. Eit anna døme på teknologi som har fundamentalt endra verda vår og rolla vår i henne, er hybridisering av DNA. Det at vi kan endre på våre eigne gen, utfordrar på mange måtar kva det vil seie å vere menneske no i dag, og kva det kan verte i framtida. Då dette vart gjort for første gong i 1974, vart det lagt ned forbod mot å nytte teknologien fram til vi hadde fått tilstrekkeleg tid til å diskutere konsekvensane. Det vart lagt ned eit moratorium for all vidare bruk som seinare vart oppheva, men ein konsekvens var at vi har vidareført særs strenge retningslinjer når det gjeld å nytte teknologien på menneske. Dette har vore følgt opp, og alle brot har vorte straffa.

Også for kunstig intelligens har det vore diskutert om vi burde stoppe vidare utvikling; kanskje skulle vi tatt ein fot i bakken. Kanskje burde vi finne litt meir ut om konsekvensane før vi går vidare?

Men her er det er ein viktig skilnad mellom KI, atombomber og hybridisering av DNA. Det er ikkje berre å bygge ei atombombe i garasjen eller hybridisere litt DNA på kjøkenet (sjølv om det ikkje er så langt unna). Kunstig intelligens derimot, er allereie tilgjengeleg for alle. Om ein treng ein kraftig server, kan ein leige ein frå Amazon eller Google for nokre få kroner per time. I 1974 var det uklart kva marknadskraft hybrid-DNA ein dag ville ha. Kunstig intelligens er allereie god butikk. Verken atombomba eller hybrid-DNA kan puttast tilbake i tannkremtuben, men på eit tidspunkt var det kanskje råd. Kunstig intelligens er allereie trykt ut av tuben, og det er utover over heile den vasken som vi kallar samfunnet vårt, ikkje minst ser vi det tydelegast på spegelen der vi prøver å sjå oss sjølve.

Så kva gjer vi no?

Framtida vert nok ikkje som fortida. Vår region har hatt eit fantastisk eventyr med tanke på utvikling av industri og næringsliv. Vi har tent godt på at det har vore utfordrande å bu her. Kysten fører med seg sine farar, fjella er bratte, vêret er ikkje noko å skryte av. Dei som har budd her, har måtta kare seg fast og nytta alt dei har av naturleg intelligens for å kunne livnære seg. I møte med det moderne samfunnet har dette vore eit gode for oss. Vi har nytta det vi har tileigna oss av kløkt, til å skape gode løysingar og gode arbeidsplassar som har gjort oss gjeldande på verdsarenaen – anten det gjeld skip, fisk eller møbel.

Med KI opnar det seg òg mange nye og spanande moglegheiter som vi ikkje hadde tenkt på tidlegare. Eg håpar at vi kjem til å nytte det på ein god måte. Vi er her i dag for å sjå korleis vi allereie nyttar det, for å lære av kvarandre og for å møte framtida på ein god måte. Men medan vi møtte det moderne samfunnet med eit unikt utgangspunkt, så er det litt uklart korleis vi er rusta for å møte eit samfunn der KI er ein viktig aktør. Eg håpar vi har grunn til å vere optimistiske, men eg veit det ikkje.

Så: Hjarteleg velkomne til seminar. Tannkremen er allereie ute av tuben – no må vi, saman, finne ut korleis vi skal nytte han.